Βιώσιμη ανάπτυξη είναι η βελτίωση της ποιότητας της ζωής και έχει σαν στόχο να βασίζονται οι αναπτυξιακές και περιβαλλοντικές πολιτικές σε μία ανάλυση κόστους-οφέλους και σε μία προσεκτική οικονομική ανάλυση που θα ενδυναμώνει την περιβαλλοντική προστασία και θα οδηγεί σε αυξανόμενα και διατηρήσιμα επίπεδα ευημερίας.
Μία κοινωνία είναι βιώσιμη όταν μπορεί να υπάρχει για γενεές και γενεές, ότανμπορεί να βλέπει αρκετά μακριά και όταν είναι αρκετά ευέλικτη και σοφή, ώστε να μην υπονομεύει ούτε τα φυσικά, ούτε τα κοινωνικά της υποστηρικτικά συστήματα.
Οι στόχοι για την βιώσιμη ανάπτυξη είναι μία δέσμη στόχων που αφορά την μελλοντική διεθνή ανάπτυξη,θεσπίστηκαν για τη χρονική περίοδο 2015-2030 από τον ΟΗΕ τον Αύγουστο του 2015, όπου 193 χώρες συμφώνησαν στην επίτευξήτους και είναι οι εξής 17:
- Μηδενική φτώχεια
- Μηδενική πείνα
- Καλή υγεία και ευημερία
- Ποιοτική εκπαίδευση
- Ισότητα των φύλων
- Καθαρό νερό και αποχέτευση
- Φτηνή και καθαρή ενέργεια
- Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη
- Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές
- Λιγότερες ανισότητες
- Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες
- Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή
- Δράση για το κλίμα
- Ζωή στο νερό
- Ζωή στη στεριά
- Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί
- Συνεργασία για τους στόχους
Ετήσια έκθεση βιώσιμης ανάπτυξης 2020
Το δίκτυο λύσεων βιώσιμης ανάπτυξης (SDSN) τουΟΗΕ προωθεί την πρακτική επίλυση προβλημάτων για βιώσιμη ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού και της υλοποίησης των 17 στόχων και κάθε χρόνο δημοσιεύει την αντίστοιχη έκθεσή του, η οποία είναι μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση της απόστασης από τους στόχους βάσει των πιο ενημερωμένων διαθέσιμων δεδομένων που καλύπτουν και τα 193 κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών, όπου υπολογίζεται και ο ετήσιος δείκτης βιώσιμης ανάπτυξης για κάθε χώρα.
Στην ετήσια έκθεση βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ για το 2020, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα για την πανδημία, τονίζεται ότι η αυτήθα έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στους περισσότερους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης και συμπεραίνεται:
- Τα απαραίτητα μέτρα που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της άμεσης απειλής του Covid 19, συμπεριλαμβανομένου του τερματισμού πολλών οικονομικών δραστηριοτήτων για εβδομάδες, οδήγησαν σε μια παγκόσμια οικονομική κρίση με τεράστιες απώλειες θέσεων εργασίας και σημαντικές επιπτώσεις ειδικά σε ευάλωτες ομάδες και είναι δύσκολο να επιτευχθούν οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης ιδίως για φτωχές χώρες και πληθυσμιακές ομάδες. Είναι σαφές ότι η πανδημία θα έχει βαθιές επιπτώσεις στην πρόοδο των στόχων.
- Η πανδημία ανέδειξε την ευπάθεια των συστημάτων υγείας, ιδίως σε χώρες υψηλού εισοδήματος που θεωρήθηκαν καλύτερα προετοιμασμένες να αντιμετωπίσουν επιδημίες. Εκτός από μεγαλύτερες επενδύσεις, αυτή η κρίση δείχνει ότι χρειάζονται καλύτερα μέτρα και εκθέσεις για την παρακολούθηση προγραμμάτων πρόληψης, ετοιμότητας του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης και ανθεκτικότητας σε πανδημίες.
- Οι οικονομίες βρίσκονται σε μια βαθιά και αυξανόμενη κρίση, οι ανισότητες εντός και μεταξύ των χωρών αυξάνονται, καθώς οι φτωχότεροι υφίστανται δυσανάλογο μερίδιο των λοιμώξεων και των θανάτων και αγωνίζονται περισσότερο για να καλύψουν τις ανάγκες, η φτώχεια και η πείνα αυξάνονται και οι παγκόσμιες εντάσεις αυξάνονται.
- Είναι σαφές ότι η επιλογή μεταξύ δημόσιας υγείας και οικονομικής κατάρρευσης δεν είναι πραγματικά επιλογή. Η μόνη βιώσιμη επιλογή για όλες τις κοινωνίες είναι η δημιουργία αποτελεσματικών συστημάτων δημόσιας υγείας που μπορούν να συγκρατήσουν την πανδημία, η οποία θα μπορούσε ακόμη και να επιτρέψει στις επιχειρήσεις να λειτουργούν και στην πραγματικότητα, μια συνεργική σχέση μεταξύ της δημόσιας υγείας και μιας ευημερούσας οικονομίας φαίνεται δυνατή ακόμη και σε περιόδους πανδημίας.
- Η πανδημία πιθανότατα θα επηρεάσει αρνητικά την πρόοδο προς τους περισσότερους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, συμπεριλαμβανομένων και των χωρών με υψηλό εισόδημα.
Δείκτης βιώσιμης ανάπτυξης 2020
Ο δείκτης βιώσιμης ανάπτυξης παρακολουθεί την απόδοση των χωρών στους 17 στόχους, όπως συμφωνήθηκε από τη διεθνή κοινότητα το 2015, με ίσο βάρος και στους 17 στόχους. Το σκορ δηλώνει τη θέση μιας χώρας μεταξύ των χειρότερων (0) και των καλύτερων (100) αποτελεσμάτων στην επίτευξη των στόχων. Για παράδειγμα, η γενική βαθμολογία 85 υποδηλώνει ότι μία χώρα βρίσκεται κατά μέσο όρο στο 85% του δρόμου προς το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στους 17 στόχους.
Για τον υπολογισμό του δείκτη βιώσιμης ανάπτυξης 2020, ελήφθησαν υπόψη συνολικά 115 δείκτες με 85 παγκόσμιους δείκτες και 30 δείκτες που προστίθενται ειδικά για τις χώρες του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης).
Τρεις σκανδιναβικές χώρες βρίσκονται στην κορυφή του δείκτη βιώσιμης ανάπτυξης του 2020, η Σουηδία, η Δανία και η Φινλανδία και οι περισσότερες χώρες στις 20 πρώτες είναι χώρες του ΟΟΣΑ.
Η Ελλάδα με συνολική βαθμολογία 74,33 βρίσκεται στην 43η θέση μεταξύ των 193 χωρών του ΟΗΕ.
Οι επιδόσεις της Ελλάδας στους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης 2020
Η αξιολόγηση της Ελλάδας όσον αφορά την επίτευξη των 17 στόχων μέχρι το 2030 είναι:
- Για τους στόχους 1 και 6 (Μηδενική φτώχεια και Καθαρό νερό και αποχέτευση) έχουν γίνει σημαντικά βήματα, αλλά οι προκλήσεις παραμένουν.
- Για τους στόχους 2, 3, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 14, 15, 16 και 17 (Μηδενική πείνα, Καλή υγεία και ευημερία, Ισότητα των φύλων, Φτηνή και καθαρή ενέργεια, Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη, Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές, Λιγότερες ανισότητες, Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες, Ζωή στο νερό, Ζωή στη στεριά, Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί και Συνεργασία για τους στόχους) η κατάσταση είναι σχεδόν στάσιμη και πρέπει να γίνουν σημαντικά βήματα.
- Για τους στόχους 4, 12 και 13 (Ποιοτική εκπαίδευση, Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή και Δράση για το κλίμα) η κατάσταση είναι αρνητική και πρέπει να γίνουν πολύ σημαντικά και σοβαρά βήματα.
Η αξιολόγηση της Ελλάδας όσον αφορά τις τάσεις για την επίτευξη των 17 στόχων είναι:
- Για τους στόχους 1, 6, 7 και 8 (Μηδενική φτώχεια, Καθαρό νερό και αποχέτευση, Φτηνή και καθαρή ενέργεια και Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη) οι τάσεις είναι αυξητικές, είναι σε καλό δρόμο και στο ρυθμό που απαιτείται για την επίτευξή τους.
- Για τους στόχους 3, 4, 5, 9, 10, 11, 15 και 16 (Καλή υγεία και ευημερία, Ποιοτική εκπαίδευση, Ισότητα των φύλων, Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές, Λιγότερες ανισότητες, Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες, Ζωή στη στεριά, Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί) οι τάσεις παρουσιάζουν μέτρια βελτίωση, αλλά είναι κάτω από το ρυθμό που απαιτείται για την επίτευξή τους.
- Για τους στόχους 2, 13, 14 και 17 (Μηδενική πείνα, Δράση για το κλίμα, Ζωή στο νερό και Συνεργασία για τους στόχους) οι τάσεις είναι στάσιμες και κάτω από το ρυθμό που απαιτείται για την επίτευξή τους.
Ο δείκτης βιώσιμης ανάπτυξης 2020 στις 36 χώρες του ΟΟΣΑ
Οι πρώτες πέντε χώρες του ΟΟΣΑ που βρίσκονται στην κορυφή του δείκτη βιώσιμης ανάπτυξης του 2020 είναι η Σουηδία, η Δανία, η Φινλανδία, η Γαλλία και η Γερμανία, ενώ στις τελευταίες πέντε θέσεις είναι η Τουρκία, το Μεξικό, το Λουξεμβούργο, η Ελλάδα και το Ισραήλ. Η χώρα μας κατατάσσεται 33η μεταξύ των 36 χωρών του ΟΟΣΑ.
Γράφει ο Νίκος Καρδούλας, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός του Ε.Μ.Π., MSc στην Αγγλία, πρώην καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Συνταγματάρχης ε.α.
