Σε δύο κομβικά ζητήματα, που αφορούν στο νομοσχέδιο του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Σύστημα προστασίας και ασφάλισης της αγροτικής δραστηριότητας» και συγκεκριμένα στα οικονομικά προβλήματα του ΕΛΓΑ και τους υπαιτίους αυτών, καθώς και στον κοινωνικό χαρακτήρα της γεωργικής ασφάλισης, εστίασε σήμερα (σ.σ. χθες) την ομιλία της στην επί της αρχής συζήτηση στη Βουλή, η ειδική αγορήτρια του ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτής Λάρισας, Ηρώ Διώτη.
Η βουλευτής, καταγγέλλοντας ότι η κυβέρνηση, με πρόσχημα την ανασυγκρότηση του ΕΛΓΑ, διαλύει ότι η ίδια έχει αφήσει σήμερα από αυτών, τόνισε: «Στην περίπτωση του ΕΛΓΑ τα χρέη οφείλονται στις εκάστοτε κυβερνητικές επιλογές, δηλαδή τις δικές σας και των προκατόχων σας». Αναφέρθηκε, δε, τόσο στα -επιτυχημένα διαχειριστικά- ΠΣΕΑ, που ανατέθηκαν στον οργανισμό χωρίς τους αντίστοιχους πόρους, παρά την κοινοτική και εθνική νομοθεσία που προβλέπει ότι πρέπει να εγγράφονται στον κρατικό προϋπολογισμό ως σχετικές πιστώσεις «και όχι η εκάστοτε κυβέρνηση να υποχρεώνει τον ΕΛΓΑ στην λήψη δανείων για την καταβολή ενισχύσεων, για να παίζει το πελατειακό της παιχνίδι», όσο και στις εντολές για συνεχείς, με δάνεια, “κατ’ εξαίρεσην αποζημιώσεις”.
«Δίκαιο λοιπόν και ορθολογικό για να συγκρουστεί με την παθογένεια του ΕΛΓΑ το Υπουργείο, θα ήταν να αναλάβει τις δανειακές του υποχρεώσεις, μιας και το κράτος ευθύνεται για αυτές και να πατάξει την εισφοροδιαφυγή. Αντ’ αυτού, ρίχνει το βάρος ενός χρεοκοπημένου και αφερέγγυου οργανισμού στους αγρότες, αφού απλά θα μειώνει τις αποζημιώσεις αν το ετήσιο ταμείο του δε θα έχει χρήματα».
Η βουλευτής στηλίτευσε επίσης το ότι «στο νομοσχέδιο, οι πυλώνες του ασφαλιστικού συστήματος της γεωργικής παραγωγής εμπλουτίζονται με την αναγκαία, κατά την κυβέρνηση, παρουσία της ιδιωτικής ασφάλισης, μέτρο που παραδίδει τους αγρότες στη γνωστή ιστορία των ασφαλιστικών που βαράνε κανόνια ή απλά αφήνεται η παραγωγή στη χώρα ανασφάλιστη», σημειώνοντας ότι αυτή η πρακτική συνάδει με τους στόχους «κάθε νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης που σέβεται τον εαυτό της, να μείνουν δηλαδή στην παραγωγή οι μεγαλύτεροι και ισχυρότεροι επιχειρηματίες».
Καταψηφίζοντας, επί της αρχής, το ν/σ του ΥΠΑΑΤ, η βουλευτής κατέληξε: «Το αγροτικό εισόδημα δεν έχει άλλα περιθώρια μείωσης και πρέπει άμεσα να στηριχτεί. Ο ΕΛΓΑ, για μας, οφείλει να είναι ένας οργανισμός πρόνοιας, κοινής ωφέλειας, δημόσιου χαρακτήρα, μη κερδοσκοπικού, που θα βασίζεται στην αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης και που πρέπει να του εξασφαλίζονται τα απαραίτητα κονδύλια, ώστε να αντιμετωπίζει ισότιμα τους ασφαλισμένους αγρότες και να καλύπτει έγκαιρα τις απώλειες εισοδήματος από ζημιές, σύμφωνα με τον κανονισμό. Πρέπει να εξυγιανθεί οικονομικά με ορθολογικό και δίκαιο τρόπο, και να αναλάβει το κράτος τις ευθύνες του. Να διατηρήσει τον κοινωνικό του χαρακτήρα και να συνεχίσει, βάσει της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας, να διαχειρίζεται, όπως επιτυχημένα έκανε ως τώρα, τα ΠΣΕΑ, με διαχωρισμό της δραστηριότητας εντός του οργανισμού. Ο κανονισμός του πρέπει να αλλάξει και να επικαιροποιηθεί, ώστε να θεσπιστούν οι κατάλληλοι μηχανισμοί ελέγχου και να προστεθούν τυχόν ζημιές που εμφανίζονται στις καλλιέργειες λόγω της κλιματικής αλλαγής, ενώ τέλος πρέπει οι προσλήψεις του προσωπικού να γίνονται μέσω ΑΣΕΠ και όχι με τους αδιαφανείς και ανεκδιήγητους τρόπους που προτείνει το νέο ν/σ.».
Το πλήρες κείμενο της ομιλίας (για δική σας ενημέρωση) είναι το ακόλουθο:
Ν/Σ: Σύστημα προστασίας και ασφάλισης της αγροτικής δραστηριότητας (ΥΠΑΑΤ) 01.09.2010
Αγαπητοί συνάδελφοι και συναδέλφισσες, μετά την συζήτηση και στην επιτροπή αλλά και την ακρόαση των φορέων, και επειδή θεωρούμε το ν/σ αυτό πολύ σοβαρό θέλω να αναφερθώ ξανά σε κάποια κομβικά ζητήματα σε σχέση με τον ΕΛΓΑ και την ασφάλιση της Γεωργικής παραγωγής.
Πρώτο κομβικό ζήτημα: τα οικονομικά προβλήματα του ΕΛΓΑ
Όπως είπε και η κυρία Υπουργός: “Έχουμε πρωτογενές έλλειμμα του ΕΛΓΑ 3,6 δις, τόκοι 662 χιλιάδες, χρεολύσια 863. Συνολικό έλλειμμα 5,2 δις.» Γι’ αυτό και αποφάσισαν, όπως είπε, την ανασυγκρότηση, τη διαφάνεια και την απαλλαγή του ΕΛΓΑ από όλο το βάρος που του έχει δημιουργήσει το πολιτικό σύστημα. Αποδέχεται δηλαδή τους υπαίτιους της κατάστασης και μάλιστα, είπε στην ομιλία της επί της αρχής στην επιτροπή, τα γνωστά βεβαίως πράγματα, ότι δηλαδή, α) οι έμποροι και οι συνεταιρισμοί ενώ παρακρατούσαν την εισφορά υπέρ Ε.Λ.Γ.Α δεν απέδιδαν στην αρμόδια ΔΟΥ και αυτό χωρίς να έχουν συνέπειες, β) ότι επιπλέον το δημόσιο δεν απέδιδε στον Ε.Λ.Γ.Α τα ποσά των κρατικών ενισχύσεων, γ) ότι υποχρεωνόταν ο ΕΛΓΑ σε κατ’ εξαίρεση αποζημιώσεις, δ) ότι αποκρύπτονταν στοιχεία κ.λ.π
Ποιο είναι το συμπέρασμα που βγάζει το υπουργείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος μετά από όλες αυτές τις διαπιστώσεις; Ούτε ανασυγκρότηση, ούτε διαφάνεια, ούτε τίποτα. Διάλυση του ΕΛΓΑ και διάλυση της ασφάλισης της παραγωγής γενικότερα. Όσο για το βάρος που έχει δημιουργήσει το πολιτικό σύστημα και τολμάει η κυβέρνηση να συγκρουστεί με αυτό, όπως λέει η κυρία Μπατζελή, εμείς λέμε ότι πολιτικό σύστημα είστε εσείς και η κυβέρνηση-αντιπολίτευση που έφτασαν τα πράγματα ως εδώ σε όλους τους τομείς, και δεν αθωώνεστε για τίποτα. Η τακτική είναι γνωστή, διαρρηγνύουμε τα ιμάτιά μας για τα προβλήματα που εμείς δημιουργήσαμε, συκοφαντούμε άλλους για υπεύθυνους, χρησιμοποιούμε διάφορα φερέφωνα να επιβεβαιώσουν αυτές τις απόψεις και στο τέλος βάζουμε να πληρώσουν άλλοι το λογαριασμό. Δεν γίνεται μόνο με τον ΕΛΓΑ. Έγινε με όλα και παντού, και θα συνεχίσει με κάθε δημόσιο φορέα και κάθε κοινωνικό αγαθό αν δεν ανακοπεί η πορεία αυτής της κυβέρνησης και των συμμάχων της. Και είναι αλήθεια πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσει κανείς τόσο θράσος και τόσο κυνισμό.
Στην περίπτωση του ΕΛΓΑ τα χρέη του οργανισμού, που είναι αυτή τη στιγμή το σημαντικότερο πρόβλημα, οφείλονται στις εκάστοτε κυβερνητικές επιλογές, δηλαδή τις δικές σας και των προκατόχων σας αγαπητή κυρία Υπουργέ. Εκτός των παραπάνω που ανέφερα, ανατέθηκαν στον ΕΛΓΑ τα ΠΣΕΑ χωρίς τους αντίστοιχους πόρους. Οι δαπάνες για την καταβολή των ενισχύσεων αυτών είναι υποχρέωση του κράτους σύμφωνα με την κοινοτική και εθνική νομοθεσία και πρέπει να εγγράφονται στον κρατικό προϋπολογισμό ως σχετικές πιστώσεις και όχι η εκάστοτε κυβέρνηση να υποχρεώνει τον ΕΛΓΑ στην λήψη δανείων για την καταβολή ενισχύσεων, για να παίζει το πελατειακό της παιχνίδι. Επίσης, δίνονταν εντολές για συνεχείς «κατ’ εξαίρεσην αποζημιώσεις», εντολές να καλύπτονται οι δαπάνες με δάνεια και όχι από το κράτος, και αν προσθέσουμε το σημαντικό πρόβλημα της εισφοροδιαφυγής που είπαμε, συμπληρώνεται η εικόνα των χρεών στα οποία αναφέρεται η κ. Μπατζελή.
Δίκαιο λοιπόν και ορθολογικό για να συγκρουστεί με την παθογένεια του ΕΛΓΑ το Υπουργείο, θα ήταν να αναλάβει τις δανειακές του υποχρεώσεις, μιας και το κράτος ευθύνεται για αυτές και να πατάξει την εισφοροδιαφυγή. Ούτε όμως τους μεσάζοντες ενοχλεί να δώσουν τις εισφορές που παρακράτησαν, ούτε καλύπτει τις δανειακές υποχρεώσεις, απλά διαλύει τον οργανισμό καθιστώντας τον, εντελώς αφερέγγυο, φορτώνοντας όλο το βάρος στους αγρότες, αφού απλά θα μειώνει τις αποζημιώσεις αν το ετήσιο ταμείο του δεν έχει χρήματα. Δεν υπάρχει τίποτα δίκαιο και τίποτα ορθολογικό σε αυτά κυρία Υπουργέ.
Δεύτερο κομβικό ζήτημα: ο κοινωνικός χαρακτήρας της Γεωργικής ασφάλισης.
Στο νομοσχέδιο, οι πυλώνες του ασφαλιστικού συστήματος της γεωργικής παραγωγής όπως εξάλλου έγινε και στο ασφαλιστικό εμπλουτίζονται με την αναγκαία, κατά την κυβέρνηση, παρουσία της ιδιωτικής ασφάλισης και μάλιστα προβλέπεται η επιδότηση ασφαλίστρου για την προαιρετική ιδιωτική ασφάλιση. Αυτό θεωρείται κοινωνικό μέτρο και στήριξη, ενώ ουσιαστικά είναι στήριξη στις ιδιωτικές ασφαλιστικές να βρουν πελάτες και παράδοση των αγροτών στην γνωστή ιστορία των ασφαλιστικών που βαράνε κανόνια ή απλά αφήνεται η παραγωγή στη χώρα ανασφάλιστη. Εξάλλου, αυτό μια χαρά μπορεί να υπηρετήσει τον στόχο κάθε νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης που σέβεται τον εαυτό της, να μείνουν δηλαδή στην παραγωγή οι μεγαλύτεροι και ισχυρότεροι επιχειρηματίες, γιατί περί αυτού πρόκειται.
Η κυρία Υπουργός μίλησε για ευρωπαϊκά συστήματα ασφάλισης και ιδιαιτέρως για το Ισπανικό, οπότε δεν μας μένει και καμιά αμφιβολία για την κατεύθυνση που προκρίνει το Υπουργείο. Στην Ισπανία υπάρχει μικτό σύστημα με ιδιωτική πρωτασφάλιση και κρατική παρέμβαση και ενίσχυση. Το σύστημα έχει υποχρεωτική κρατική αντασφάλιση που αναλαμβάνεται από δημόσια επιχείρηση και που η ίδια είναι αντασφαλισμένη σε ιδιωτικές εταιρείες. Σύστημα που ακολούθησε, μπορούμε να πούμε, και την απαίτηση της ευρωπαϊκής ένωσης ασφαλιστών που είχαν δηλώσει λίγα χρόνια πριν ότι οι ιδιωτικές ασφαλιστικές είναι έτοιμες να ασφαλίσουν την Γεωργική παραγωγή αρκεί να επιδοτηθεί το ασφάλιστρο από το κράτος. Διαφωνούμε ριζικά με αυτήν την πανευρωπαϊκή πολιτική του νεοφιλελευθερισμού που παραδίδει κάθε τομέα στην αγορά, και κατεδαφίζει κάθε κοινωνική πρόνοια και κάθε αλληλεγγύη, στοιχεία απαραίτητα για την κοινωνική συνοχή. Επιπλέον να μας πει το Υπουργείο τι γίνεται στην Ισπανία με το κόστος παραγωγής και τις τιμές των προϊόντων τους, και αντιστοίχως τι γίνεται εδώ που συνεχώς συρρικνώνεται το αγροτικό εισόδημα με αποτέλεσμα να πετιούνται έξω από το επάγγελμα κυρίως οι μικρομεσαίοι παραγωγοί.
Πέρα τώρα, από τα 2 παραπάνω ζητήματα, οικονομικά και κοινωνικά του ΕΛΓΑ, το ν/σ παίρνει τα ΠΣΕΑ από τον ΕΛΓΑ, του αφαιρεί δηλαδή σημαντικό αντικείμενο εργασιών, απαξιώνοντάς τον, παρόλο που όπως όλοι συμφωνούν και όπως και οι εργαζόμενοι στην ανακοίνωσή τους τονίζουν, – ο ΕΛΓΑ διαχειρίστηκε τα ΠΣΕΑ με απόλυτη επιτυχία, 13 προγράμματα από το 2003, χωρίς ούτε μια ποινή από την Ε.Ε.
Το αγροτικό εισόδημα δεν έχει άλλα περιθώρια μείωσης. Ειδικά τώρα, που το κόστος παραγωγής είναι τεράστιο, τα καρτέλ λειτουργούν ανεξέλεγκτα, οι αγρότες είναι καταχρεωμένοι στις τράπεζες και υπάρχει μια αντικοινωνική πολιτική, που συνεχώς χτυπάει τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, ο παραγωγικός τομέας είναι αυτός που θα πρέπει να στηριχθεί. Στην προκειμένη οι αγρότες όχι μόνο δεν θα ωφεληθούν με τα μέτρα που προτείνεται μέσω του ν/σ αλλά και περισσότερα θα πληρώνουν. Το 4% όπως λέτε επί της ασφαλιζόμενης αξίας της φυτικής παραγωγής σημαίνει αύξηση του ασφαλίστρου, που σημαίνει ότι και θα πληρώνουν πολύ περισσότερα και θα ζουν με την αγωνία αν θα είναι ισοσκελισμένα τα έσοδα με τα έξοδα του οργανισμού για να αποζημιωθούν. Και ακόμα χειρότερα, θα πρέπει να καταβάλλουν το ασφάλιστρο, ανεξάρτητα αν η παραγωγή τους π.χ. καταστραφεί και ανεξάρτητα από το αν θα αποζημιωθούν, ή όχι. Δηλαδή, τιμωρείται αυστηρά ο ασφαλισμένος του ΕΛΓΑ.
Και αυτό για να μην υπάρχουν δημόσιες δαπάνες. Και εδώ λοιπόν με τις δαπάνες, που χρησιμοποιούνται ως δικαιολογία πλέον, λόγω και του ΔΝΤ που μας φορτώσατε, να πω κάτι που είπα και στην επιτροπή.
Αυτή η καραμέλα για τις κρατικές δαπάνες και το χρέος είναι ψεύτικη και χρησιμοποιείται προσχηματικά. Το επιβεβαιώνουν πολλοί, πάρα πολλοί οικονομολόγοι, και όχι μόνο αριστεροί, και είχα αναφερθεί συγκεκριμένα στον Galbraith, – που είναι και αμερικανός οικονομολόγος και που διετέλεσε εκτελεστικός διευθυντής της οικονομικής επιτροπής των ΗΠΑ-. Ο μεγάλος λοιπόν αυτός οικονομολόγος, σε εφημερίδα στις 14 Αυγούστου, είπε ότι « ο ισχυρισμός πως τα ελλείμματα δημιουργήθηκαν από υπερβολικές κρατικές δαπάνες είναι ψευδής και για τις ΗΠΑ και για την Ευρώπη» Λιγότερο από το 10% οφείλεται στην αύξηση των δημόσιων δαπανών. Και συνεχίζει, λέγοντας πως ρώτησε τους υψηλά ιστάμενους του ΔΝΤ, και με αφορμή την ελληνική περίπτωση, γιατί πρέπει να υπάρχει στόχος του 3% για τα ελλείμματα και γιατί να μην είναι το χρέος 80%, ή γιατί οι στόχοι πρέπει να υλοποιούνται μέσα σε μια πενταετία, και απλά δεν πήρε απάντηση διότι δεν είχαν απάντηση. Διότι, όπως εξηγεί, δεν υπάρχει απάντηση από την πλευρά της οικονομικής θεωρίας, τα νούμερα και οι στόχοι είναι αυθαίρετα, ενώ είναι γνωστό ότι όσο πιο σκληρό είναι ένα πρόγραμμα λιτότητας τόσο πιο απίθανη και μη ρεαλιστική είναι η επιτυχία του.
Βεβαίως εδώ στην Ελλάδα, ο στόχος που επιδιώκει η κυβέρνηση είναι μια βάρβαρη και βίαιη περαιτέρω αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ του πλούτου και αυτό κραυγάζει σε κάθε νομοθέτημα.
Ο ΕΛΓΑ για μας κυρία Υπουργέ, θα πρέπει να είναι ένας οργανισμός πρόνοιας, κοινής ωφέλειας, δημόσιου χαρακτήρα, μη κερδοσκοπικού, που θα βασίζεται στην αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης και που πρέπει να του εξασφαλίζονται τα απαραίτητα κονδύλια. Βεβαίως εσείς ως κυβέρνηση, έχετε αλλεργία σε οτιδήποτε κοινωνικό και μιλάτε μόνο για ανταποδοτικότητα και ανταγωνιστικότητα λες και σας διόρισε ο ελληνικός λαός προϊστάμενους μεγάλης εταιρείας, αλλά εμείς , πιστεύουμε πως ο ΕΛΓΑ θα πρέπει να είναι ένας δίκαιος οργανισμός, που θα αντιμετωπίζει ισότιμα τους ασφαλισμένους αγρότες και θα καλύπτει έγκαιρα τις απώλειες εισοδήματος από ζημιές, σύμφωνα με τον κανονισμό.
Επιπλέον, ο Κανονισμός του θα πρέπει να αλλάξει και να λάβει υπόψη του την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις που έχει αυτή στην αγροτική παραγωγή, είτε λόγω καινούριων ασθενειών, είτε έντονων καιρικών φαινομένων, – και άρα επιπτώσεων όπως ο παγετός ή η ξηρασία -, είτε πιο μόνιμων περιβαλλοντικών αλλαγών, που πρέπει να ληφθούν υπόψη σε κάθε σχεδιασμό για ασφάλιση ή αναδιάρθρωση καλλιεργειών ή χάραξη πολιτικής στον αγροτικό τομέα. Φυσικά το νομοσχέδιο δεν ασχολείται ούτε με αυτό. Παρότι λέει διάφορα στην αιτιολογική έκθεση, απαντάει στα προβλήματα δίνοντας στην ιδιωτική ασφάλιση ότι δεν ασφαλίζει ο ΕΛΓΑ σπρώχνοντας τον οργανισμό στην απαξίωση και την αφερεγγυότητα.
Κλείνοντας να πω ότι τα επίδικα είναι πολλά στο νομοσχέδιο και στην επί των άρθρων συζήτηση θα αναφερθούμε και αναλυτικότερα και σε άλλα σημαντικά ζητήματα όπως για παράδειγμα η χρηματοδότηση του συστήματος, κάποιες καταργούμενες διατάξεις κοινωνικού χαρακτήρα, τα επαγγελματικά δικαιώματα των εργαζομένων του ΕΛΓΑ που θίγονται από το ν/σ, την παράκαμψη του ΑΣΕΠ, την κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και άλλα
Σας ευχαριστώ
