Τους 76 καταγεγραμμένους υγροτόπους της Θεσσαλίας αναδεικνύει η Περιφέρεια Θεσσαλίας, στο πλαίσιο της συμμετοχής της στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «WetMain Areas». Η Περιφέρεια Θεσσαλίας προχωρά στην έκδοση Οδηγού με πλούσιο φωτογραφικό υλικό για την καταγραφή και γνωριμία του κοινού με τους 76 υγρότοπους της περιοχής, συνδέοντας τους με επισκέψιμα σημεία ενδιαφέροντος εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο αγροτουρισμός, η ορνιθοπαρατήρηση κ.α. Η Περιφέρεια Θεσσαλίας συνεργάζεται με το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων – Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας και με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ενώ στο πρόγραμμα WetMain Areas συμμετέχουν συνολικά 10 Ερευνητικά Ιδρύματα και Υπηρεσίες Περιβάλλοντος από την Ελλάδα, Βουλγαρία, Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία. Στόχος της διακρατικής συνεργασίας, είναι η χαρτογράφηση, απογραφή και αξιολόγηση της συνδεσιμότητας και της πολιτιστικής αξίας των τεσσάρων πιλοτικών περιοχών, στις διασυνοριακές λεκάνες απορροής Νέστου/Mesta, Αξιού/Vardar, Αώου/Vjosa, και στην Περιφέρεια Θεσσαλίας.
«Αυτή είναι η προστιθέμενη αξία και τα μετρήσιμα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών προγραμμάτων στα οποία συμμετέχει η Περιφέρεια Θεσσαλίας» δηλώνει ο Περιφερειάρχης Κώστας Αγοραστός. «Το 2020 ενισχύουμε τη διεθνή μας παρουσία συμμετέχοντας σε 14 προγράμματα εδαφικής συνεργασίας, σε καίριους τομείς για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Περιφέρειας όπως είναι η έρευνα και η καινοτομία, η επιχειρηματικότητα, η αγροτική παραγωγή, το περιβάλλον, ο πολιτισμός, οι ενάλιες αρχαιότητες και ο τουρισμός. Από τη βραβευμένη συμμετοχή μας στο πρόγραμμα BlueMed, η Θεσσαλία είναι η πρώτη και μοναδική Περιφέρεια στη χώρα με Υποβρύχια Μουσεία. Από τη συμμετοχή μας στο πρόγραμμα Enernet Mob, παραλάβαμε το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο για πιλοτική χρήση και εγκαθίστανται οι πρώτοι ηλεκτρικοί σταθμοί φόρτισης σε αστικά κέντρα. Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι Περιφερειακό Σημείο Επαφής για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE «Φύση, Κλίμα και Περιβάλλον». Και ευρωπαϊκός κόμβος RegHub, η μοναδική περιφέρεια στην Ελλάδα και μία από τις 20 περιφέρειες στην Ευρώπη για την παρακολούθηση των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις δημόσιες συμβάσεις, την κλιματική αλλαγή, την περιβαλλοντική πολιτική και την πολιτική συνοχής. Παράλληλα, βοηθάμε και άλλους φορείς, στη διεκδίκηση και συμμετοχή τους σε ευρωπαϊκά προγράμματα, χρηματοδοτώντας το τμήμα των Εθνικών Πόρων, όπως το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το e-trikala. Αξιοποιούμε όλα τα εργαλεία που διαθέτουμε, ενισχύουμε τη διεθνή παρουσία της Θεσσαλίας και επιλέγουμε προγράμματα που έχουν εφαρμογή στην κοινωνία και αποδίδουν απτά, μετρήσιμα αποτελέσματα» προσθέτει ο Περιφερειάρχης.
Διαδικτυακό Εργαστήριο WetMainAreas
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας , συμμετείχε στο διαδικτυακό εκπαιδευτικό εργαστήριο που διοργανώθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ)-Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, στο πλαίσιο του έργου WetMainAreas το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράμματος Εδαφικής Συνεργασίας Balkan-Mediterranean 2014-2020.
Το έργο
Η οικολογική σύνδεση των φυσικών οικοσυστημάτων και η συνοχή των δικτύων προστατευόμενων περιοχών, συνιστά έναν από τους ειδικούς στόχους του Διακρατικού Προγράμματος Εδαφικής Συνεργασίας της Βαλκανικής Μεσογείου, συμβάλλοντος στο γενικό στόχο του προγράμματος για μια πιο ανταγωνιστική και βιώσιμη ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτού, το έργο «Βελτίωση της αποτελεσματικότητας στη διατήρηση των υγροτοπικών οικοσυστημάτων -WetMainAreas» ξεκίνησε το 2017 με κύριο σκοπό να συμβάλλει στην προστασία και διατήρηση των υγροτόπωνως διακρατικό αγαθό υψηλής βιολογικής και πολιτιστικής αξίας. Μεθοδολογικά, αξιοποιεί τη δορυφορική τεχνολογία για τη χαρτογραφική αποτύπωση των υγροτόπων της Βαλκανικής Μεσογείου, αξιολογεί το ρόλο τους στη συνδεσιμότητα των προστατευόμενων περιοχών και αναπτύσσει εργαλεία για την διάδοση και ελεύθερη πρόσβαση σε εναρμονισμένα απογραφικά δεδομένα. Το έργο υλοποιείται με τη συνεργασία 10 εταίρων (ερευνητικών ιδρυμάτων και αρμόδιων υπηρεσιών περιβάλλοντος) από Ελλάδα, Βουλγαρία, Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία. Από την Ελλάδα συμμετέχουν το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων – Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, η Περιφέρεια Θεσσαλίας και, ως παρατηρητής εταίρος, το Τμήμα Βιοποικιλότητας και Προστατευόμενων Περιοχών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Γιατί είναι σημαντικό
Οι χώρες της Βαλκανικής Μεσογείου μοιράζονται φυσικά οικοσυστήματα υψηλής αξίας για τη βιοποικιλότητα και τον άνθρωπο. Σε αυτά περιλαμβάνονται λίμνες, ποτάμια, εσωτερικοί και παράκτιοι υγρότοποι, οι οποίοι εκτός από την οικολογική σπουδαιότητά τους, συνιστούν και τόπους πολιτισμικής κληρονομιάς. Η περιοχή συγκεντρώνει πάνω από 8.000 φυσικούς και τεχνητούς υγροτόπους, οι μεγαλύτεροι εκ των οποίων είναι Υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας σύμφωνα με τη Σύμβαση Ραμσάρ και ανήκουν σε δίκτυα προστατευόμενων περιοχών. Όμως το μεγαλύτερο ποσοστό του πλήθους τους βρίσκεται εκτός προστατευόμενων περιοχών. Η μη αποτελεσματική χρήση των φυσικών πόρων τους, ο κατακερματισμός των ενδιαιτημάτων τους, η ρύπανση, οι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή, αποτελούν κοινά προβλήματα, τα οποία έχουν οδηγήσει σε υποβάθμιση πολλών από τους υγροτόπους της περιοχής. Η μερική εφαρμογή των Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και ανισότητεςως προς τις περιφερειακές πολιτικές και τα σχέδια δράσης, εμποδίζουν την εφαρμογή κοινών προσεγγίσεων στη διατήρηση των οικοσυστημάτων, αλλά και στην ανάπτυξη αειφόρων δράσεων όπως ο οικοτουρισμός. Το WetMainAreas επιχειρεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές, αξιολογώντας τον ρόλο των υγροτόπων στη συνδεσιμότητα των οικοσυστημάτων της Βαλκανικής Μεσογείου, πέρα από εθνικά όρια και τεκμηριώνοντας κοινές δράσεις προστασίας και διατήρησης.
Οι δράσεις και τα αναμενόμενα αποτελέσματα
-Χαρτογράφηση των υγροτόπων και αξιολόγηση του ρόλου τους ως στοιχείων του τοπίου που συμβάλλουν στη συνδεσιμότητα των προστατευόμενων περιοχών της Βαλκανικής Μεσογείου.
-Εργασίες πεδίου και χρήση τεχνολογιών Παρατήρησης Γης για τη δημιουργία εναρμονισμένης βάσης δεδομένων για τους υγροτόπους της Βαλκανικής Μεσογείου, με έμφαση στους μικρούς υγροτόπους (έως και 1 στρέμμα) που εντοπίζονται εκτός προστατευόμενων περιοχών.
-Ανάπτυξη και επίδειξη κοινών προσεγγίσεων στην χαρτογράφηση, απογραφή και αξιολόγηση συνδεσιμότητας καθώς και στην αξιολόγηση της πολιτιστικής αξίας τεσσάρων (4) πιλοτικών περιοχών: τις διασυνοριακές λεκάνες απορροής Νέστου/Mesta, Αξιού/Vardar, Αώου/Vjosa, και την Περιφέρεια Θεσσαλίας.
-Ενσωμάτωση των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην τεκμηρίωση δράσεων και πολιτικών προστασίας, διατήρησης και αποκατάστασης των υγροτοπικών οικοσυστημάτων της Βαλκανικής Μεσογείου και οργάνωση Ζωντανού Εργαστηρίου (LivingLab) με τη συμμετοχή αρμόδιων φορέων.
-Προβολή του έργου και ανάδειξη των υγροτόπων της περιοχής, μέσω επιλεγμένων δράσεων (παραγωγή εντύπων εκδόσεων και βίντεο, παραγωγή τουριστικού οδηγού για τις πιλοτικές περιοχές, ενημερωτικές ημερίδες, Γεωπύλη για διάδοση και ελεύθερη πρόσβαση στα δεδομένα).
Το έργο συμβάλει:
-Στη διάδοση και εύκολη πρόσβαση της επιστημονικής γνώσης για τους υγροτόπους της Βαλκανικής Μεσογείου προκειμένου οι αρμόδιες αρχές προστασίας και οι αναπτυξιακοί φορείς να μπορούν να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις και να συνεργάζονται προς όφελος της διασύνδεσης των οικοσυστημάτων και της αειφορίας.
-Στην προώθηση της θεσμικής προστασίας των υγροτοπικών οικοσυστημάτων στις χώρες της Βαλκανικής, ιδίως των μικρών υγροτόπων εκτός προστατευόμενων περιοχών.
-Στην προώθηση διακρατικών συνεργασιών για τη διατήρηση και προβολή της φυσικής και πολιτιστικής αξίας των υγροτόπων και την προώθηση του αειφόρου τουρισμού.
-Στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη βιοποικιλότητα καθώς και στις εθνικές συναφείς πολιτικές των κρατών της Βαλκανικής Μεσογείου.
Τα οφέλη για την Περιφέρεια Θεσσαλίας
Το έργο WetMainAreas, με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας στη διατήρηση των υγροτοπικών οικοσυστημάτων της Βαλκανικής Μεσογείου, τεκμηριώνει το ρόλο τους στην οικολογική συνδεσιμότητα των προστατευόμενων περιοχών (Εθνικά Πάρκα, περιοχές του Δικτύου NATURA 2000, Υγρότοποι Ραμσάρ) και παρέχει ελεύθερη πρόσβαση στα αποτελέσματα χαρτογράφησης, απογραφής και αξιολόγησης σε αρμόδιους φορείς, στην επιστημονική κοινότητα και στο ευρύτερο κοινό, μέσω:
-Της Γεωπύλης Geoportal:Balkan-Mediterranean Wetlands (https://wetmainareas.com/)
-Του Δικτυακού Τόπου για τους Υγροτόπους της Ελλάδας του ΕΚΒΥ, όπου διατίθενται στα ελληνικά τα δεδομένα για την Ελλάδα (https://greekwetlands.biodiversity-info.gr/).
-Της Υπηρεσίας Δορυφορικής Παρατηρήσης της Γης Monitoring of surface water dynamics in wetland ecosystems using Sentinel-2 satellite https://extrema.space/WetMainAreas/dashboard.htmlhttps://www.youtube.com/watch?v=yFOJVut5HVA
Τέλος, θα παραχθεί σχετική έκδοση που θα περιλαμβάνει τους καταγεγραμμένους υγροτόπους της περιοχής. Το έργο WetMainAreas συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΤΠΑ) και εθνικούς πόρους
