21.311 στρέμματα καστανοπερίβολα και καστανοδάση στο Δήμο Αγιάς προστατεύονται με οικολογικό τρόπο από τη σφήκα της καστανιάς. Εγκρίθηκε και εντάχθηκε προς χρηματοδότηση στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 -2020 του Υπουργείου Περιβάλλοντος, η πρόταση «Εφαρμογή βιολογικής καταπολέμησης του εντόμου DRYOCOSMUS KURIPHILUS (Σφήκα της καστανιάς) στα δημοτικά δάση του Δήμου Αγιάς» που κατέθεσε ο Δήμος Αγιάς σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας. Ο Δήμος Αγιάς είναι ο πρώτος Δήμος στη χώρα που «τρέχει» ένα τέτοιο πρόγραμμα το οποίο αναμένεται να αποτελέσει «πιλότο» και για άλλους Δήμους με καστανοπερίβολα και καστανοδάση. Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός και ο Δήμαρχος Αγιάς Αντώνης Γκουντάρας για την παρουσίαση του προγράμματος τόνισαν τα εξής:
Κωστας Αγοραστός, Περιφερειάρχης Θεσσαλίας: «Η Περιφέρεια Θεσσαλίας, στο πλαίσιο της διαρκούς ευαισθητοποίησης για την προστασία των καλλιεργειών και κατ’ επέκταση του γεωργικού εισοδήματος υλοποιεί πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της σφήκας της καστανιάς. Προτεραιότητα μας είναι η προστασία των τοπικών αγροτικών προϊόντων και του αγροτικού εισοδήματος. Η καστανοκαλλιέργεια στην Π.Ε. Λάρισας αποτελεί το 30% περίπου της συνολικής έκτασης κάστανου της Ελλάδας και αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματος για τους καστανοπαραγωγούς των Δήμων Αγιάς, Τεμπών, Πύλης, Τρικκαίων, Μετεώρων και Ζαγοράς – Μουρεσίου. Το 75-80% περίπου της παραγωγής κάστανου της Π.Ε. Λάρισας εξάγεται, με κύριο προορισμό κυρίως την Ιταλία, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό (20-25%) προωθείται στην εγχώρια αγορά. Επιπρόσθετα επειδή η καστανιά αξιοποιεί κυρίως άγονα και ορεινά εδάφη, γίνεται αντιληπτό ότι αποτελεί μία σημαντική καλλιέργεια για τον αγροτικό πληθυσμό της Περιφέρειάς μας. Ο έγκαιρος έλεγχος των καστανοπερίβολων για διαπίστωση προσβολών ξεκίνησε από την Περιφέρεια το 2018 σε συνεργασία με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και το 2019 πραγματοποιήθηκε η πρώτη ευρείας έκταση εξαπόλυση του παρασιτοειδούς. Το 2020 εξαιτίας της μη ανανέωσης του προγράμματος από το ΥΠΑΑΤ, η Περιφέρεια Θεσσαλίας κινητοποιήθηκε άμεσα για την προμήθεια της απαραίτητης ποσότητας από ίδιους πόρους του τακτικού προϋπολογισμού της, με σκοπό την προστασία των καστανεώνων των Δήμων Τεμπών, Αγιάς της ΠΕ Λάρισας, Μετεώρων της ΠΕ Τρικάλων και Ζαγοράς της Π.Ε. Μαγνησίας. Λόγω της εμφάνισης νέων συμπτωμάτων στους Δήμους Πύλης και Τρικκαίων αλλά και για την ενίσχυση των παραπάνω περιοχών η Περιφέρεια Θεσσαλίας προέβη για δεύτερη συνεχή χρονιά σε προμήθεια ύψους 20.000€ από ίδιους πόρους, της απαραίτητης ποσότητας του ωφελίμου εντόμου, με σκοπό την καλύτερη προστασία του φυτικού κεφαλαίου των παραπάνω Δήμων. Παράλληλα από την Ομάδα Αντιμετώπισης Αγροτικών Κρίσεων της Περιφέρειας έχουν πραγματοποιηθεί πλήθος ενημερώσεων, ημερίδων, ομιλιών και Δελτίων τύπου με σκοπό την πληρέστερη ενημέρωση των παραγωγών και όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Σε συνεργασία με τον Δήμαρχο Αγιάς Αντώνη Γκουντάρα και εκμεταλλευόμενοι το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης καταθέσαμε προς υλοποίηση ένα πρόγραμμα ύψους 540.000 ευρώ για την προστασία της καστανιάς. Είναι ένα πρόγραμμα ωφέλιμο αλλά και ένα πρόγραμμα πιλότος για όλους τους Δήμους της χώρας που έχουν καστανοπερίβολα. Είμαστε κοντά στους ανθρώπους της παραγωγής προκειμένου να διασφαλίσουμε την παραγωγή και το εθνικό αγροτικό εισόδημα».
Αντώνης Γκουντάρας, Δήμαρχος Αγιάς: «Ευχαριστώ θερμά τον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Αγοραστό καθώς κατά τη διάρκεια προετοιμασίας του φακέλου και κατάθεσης της πρότασης βρισκόταν συνεχώς στο πλευρό μας. Ευχαριστώ τον Προϊστάμενο του Τμήματος Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της ΔΑΟ Π.Ε. Λάρισας Δημήτρη Σταυρίδη που χωρίς τη συνεργασία του δεν θα μπορούσαμε να έχουμε καταθέσει το συγκεκριμένο φάκελο. Ευχαριστώ το Ινστιτούτο Δασικών ερευνών – ΕΛΓΟ Δήμητρα και το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο όπως, επίσης, τα Δασαρχεία Αγιάς και Λάρισας. Σήμερα είναι μια σπουδαία μέρα και για την Περιφέρεια Θεσσαλίας και για το Δήμο Αγιάς, καθώς με το συγκεκριμένο πρόγραμμα ανοίγουμε ένα καινούργιο δρόμο για όλη τη χώρα. Όπως γνωρίζετε καστανοπαραγωγή έχουμε σε όλη τη χώρα όπου το επιτρέπουν οι κλιματολογικές συνθήκες και δυστυχώς η εξάπλωση της σφήκας της καστανιάς είναι ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Αυτό που γίνεται σήμερα εδώ ευελπιστούμε ότι θα γίνει και στους υπόλοιπους Δήμους και Περιφέρειες της χώρας έτσι ώστε συνολικά ως χώρα να αντιμετωπίσουμε το μεγάλο κίνδυνο που λέγεται σφήκα της καστανιάς και να σώσουμε μια παραγωγή που φέρνει εισόδημα στο σύνολο της χώρας. Ένα μεγάλο ποσοστό της παραγωγής του κάστανου εξάγεται και είναι πολύ σημαντικό για τη χώρα. Ζητάμε τη βοήθεια της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας Θεσσαλίας έτσι ώστε να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε σωστά και αποτελεσματικά το πρόγραμμα. Είναι ένα μεγάλο πρόγραμμα που έρχεται συμπληρωματικά στο πρόγραμμα που υλοποιήσαμε μαζί με την Περιφέρειας Θεσσαλία για τη βιολογική καταπολέμηση του έλκους της καστανιάς και τις πιλοτικές προσπάθειες για τη μελάνωση. Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα σαρώσουμε τόσο τις καλλιέργειες όσο και τα δάση καστανιάς προκειμένου να έχουμε το αποτέλεσμα που θέλουμε. Θυμίζω ότι η Γαλλία και η Ιταλία έχασαν το 70% της παραγωγής τους από τη συγκεκριμένη ασθένεια. Εμείς ευτυχώς με την πρόβλεψη που έκανε η Περιφέρεια Θεσσαλίας από το 2018, με τη συνολική προσπάθεια που κατέβαλαν οι παραγωγοί και οι συνεταιρισμοί αλλά και με το συγκεκριμένο πρόγραμμα είμαστε σίγουροι ότι θα ανακόψουμε την εξάπλωση της σφήκας με τα ωφέλιμα έντομα που θα προμηθευτούμε και θα εξαπολύσουμε του χρόνου σε ευρεία κλίμακα».
Το πρόγραμμα
Η εν λόγω πράξη αφορά την προμήθεια βιολογικού σκευάσματος το οποίο περιέχει φυσικό εχθρό της σφήκας της καστανιάς το ωφέλιμο παρασιτοειδές (Torymus sinensis) για τον έλεγχο του πληθυσμού της ασιατικής σφήκας της Καστανιάς (Dryocosmus kuriphilus), στα δημοτικά καστανοδάση των Τοπικών Κοινοτήτων Ποταμιάς, Μελιβοίας, Σκλήθρου, Σκήτης, Στομίου και Καρίτσας.
Οι συνολικές εκτάσεις των δημοτικών καστανοδασών όπως αναφέρθηκε, σύμφωνα με τις υπάρχουσες διαχειριστικές μελέτες εκτιμώνται σε 21.311 στρέμματα και επιμερίζονται ανά δημοτικό δάσος ως εξής:
- Δημοτικό δάσος Τ.Κ. Ποταμιάς: 4.508,00στρ
- Δημοτικό δάσος Τ.Κ. Μελιβοίας: 5.000,00στρ
- Δημοτικό δάσος Τ.Κ. Σκλήθρου: 2.000,00στρ
- Δημοτικό δάσος Τ.Κ. Σκήτης: 4.9120,00στρ
- Δημοτικό δάσος Τ.Κ. Στομίου: 1.810,00στρ
- Δημοτικό δάσος Τ.Κ. Καρίτσας: 3.081,00στρ
Τα οφέλη
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αναμένεται να συμβάλλει:
- Στον έλεγχο του πληθυσμού της σφήκας της καστανιάς (Dryocosmus kuriphilus)
- Στην προστασία των καστανοδασών και των καστανοπεριβόλων από τις
ζημιές που προκαλεί το έντομο (μείωση της ευρωστίας των δέντρων και μείωση της παραγωγής από 70% έως και 80%) αλλά και από τις δευτερογενείς προσβολές που μπορεί να προκαλέσει η προσβολή όπως το έλκος της καστανιάς.
- Στην προστασία της βιοποικιλότητας της περιοχής
- Στην βελτίωση και προστασία του εισοδήματος των κατοίκων των ορεινών οικισμών με αποτέλεσμα την βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου και την συγκράτηση των νέων στην ύπαιθρο
- Στην μείωση και στην προστασία από τις πυρκαγιές οι όποιες μπορούν
πιο εύκολα να προκληθούν σε ξερά δέντρα
- Γενικότερα στην προστασία του τοπίου και της αειφορίας της περιοχής.
