«Η Μικρασιατική Καταστροφή αποτελεί την μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία του ελληνισμού. Η τρισχιλιετής παρουσία του, με λαμπρά επιτεύγματα σε κάθε τομέα της ζωής που επηρέασαν τον παγκόσμιο πολιτισμό, έλαβε απότομο τέλος, εξαιτίας της Γενοκτονίας που άσκησε εναντίον του διαδοχικά το οθωμανικό κράτος, οι Νεότουρκοι και οι κεμαλικοί. Η συμπλήρωση φέτος 100 χρόνων από την καταστροφή του 1922 συνιστά πρόκληση μελέτης της κρίσιμης εκείνης περιόδου, αλλά και ανάδειξης της προσφοράς των Προσφύγων στην ανάπτυξη της Ελλάδας στις δεκαετίες που μεσολάβησαν. Υπό αυτό το πρίσμα η πρωτοβουλία του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων να διοργανώσει την έκθεση ‘‘Σήκω ψυχή μου!’’, με εικόνες και μουσικές των Προσφύγων του ’22, είναι μια σημαντική πρωτοβουλία, και για τούτο αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους όσους εργάστηκαν για πραγματοποίησή της, πρωτίστως στον πρόεδρο της Βουλής, κ. Κωνσταντίνο Τασούλα, που σταθερά αποδεικνύει την ευαισθησία του στις δράσεις που στοχεύουν στην διεύρυνση της εθνικής αυτογνωσίας. Τα εκθέματα της έκθεσης, τοποθετημένα με γνώση και πολλή αγάπη, κατορθώνουν να μεταδώσουν στον επισκέπτη δυνατά συναισθήματα και πολύτιμες πληροφορίες για τη ζωή των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, την οδυνηρή έξοδο και την προσφυγιά. Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία που αναδεικνύουν την προσφορά των Μικρασιατών στην καλλιτεχνική παραγωγή στην Ελλάδα, καθώς έφεραν μαζί τους σπουδαίες πολιτισμικές παραδόσεις. Θεωρώ επιβεβλημένη την επίσκεψη κάθε Έλληνα στο χώρο της Έκθεσης και πρωτίστως των καταγομένων από τα άγια μικρασιατικά χώματα. Αυτήν την ανάγκη, άλλωστε, ήθελε να καταδείξει και η επίσκεψη των εκπροσώπων των προσφυγικών συλλόγων του νομού Λάρισας, ο οποίος το 1928 -όπως καταγράφεται και στα επίσημα στοιχεία που έχουν αναρτηθεί σε σχετικό χάρτη- είχε 9% του πληθυσμού του, δηλαδή 14.000 κατοίκους, που ήταν πρόσφυγες». Τα παραπάνω δήλωσε ο βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας και ιστορικός ερευνητής κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος, με αφορμή την επίσκεψη εκπροσώπων των προσφυγικών συλλόγων του Νομού Λάρισας στην Έκθεση του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων με τίτλο «Σήκω ψυχή μου! Εικόνες και μουσικές των Προσφύγων του ’22» που πραγματοποιείται για τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Τεκμήρια διαφύλαξης της ιστορικής μνήμης
Βασικούς θεματικούς άξονες της Έκθεσης, πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής της οποίας είναι ο κ. Διονύσης Σαββόπουλος, αποτελούν η ζωή πριν από το 1922 στη Σμύρνη, την Ιωνία, την Καππαδοκία, τον Πόντο, την Κωνσταντινούπολη, την Προποντίδα, την Ανατολική και τη Βόρεια Θράκη (Ανατολική Ρωμυλία), καθώς και η Έξοδος, η απώλεια και το τραύμα της προσφυγιάς, η ζωή και η μουσική δημιουργία στη νέα πατρίδα. Φωτογραφικά, οπτικοακουστικά και αρχειακά τεκμήρια σημαντικών φορέων διαφύλαξης της ιστορικής μνήμης και πλήθος τεκμηρίων που συνεισέφεραν τοπικοί σύλλογοι, οργανώσεις και ιδιώτες, “συνομιλούν” στην έκθεση με στίχους και ποικίλες μελωδίες: μοιρολόγια, παραδοσιακά τραγούδια και χοροί, μικρασιάτικα ρεμπέτικα, αλλά και η νεότερη ελληνική μουσική παραγωγή, που επηρεάστηκε από τη μουσική πνοή των προσφύγων.
Η επίσκεψη των εκπροσώπων των προσφυγικών σωματείων πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ειδικής συνεδρίασης της Επιτροπής Ελληνισμού της Διασποράς στη Βουλή των Ελλήνων, την οποία ενημέρωσαν για τις δράσεις τους με στόχο την διατήρηση της ιστορικής μνήμης των αλησμόνητων πατρίδων.
Τους εκπροσώπους των μικρασιατικών και ποντιακών συλλόγων της Λάρισας που, εκτός του Μάξιμου Χαρακόπουλου, συνόδευαν οι μικρασιατικής καταγωγής αυτοδιοικητικοί, οΑντιπεριφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Γιώργος Λαδόπουλος και η Αντιδήμαρχος Κιλελέρ κ. Βάνα Χλιάπη, ξενάγησε στην Έκθεση ο κ. Χρήστος Χρηστίδης.
Στην έκθεση ξεναγήθηκαν ο κ. Κύριλλος Τσακιρίδης (Πρόεδρος Ποντιακού Συλλόγου Λόφου Ελασσόνας), ο κ. Μιχάλης Χατζεϊπίδης (Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Απανταχού Ολυμπιαδιτών «Το Ματζικέρτ»), ο κ. Χαράλαμπος Δημητριάδης (Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Αετοράχης), ο κ. Γεώργιος Τσολακίδης (Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μυστιωτών Καππαδοκίας «Ο Άγιος Βασίλειος»), η κ. Δέσποινα Θεοδώρου (Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Νομού Λαρίσης), η κ. Βάσω Κοντοπούλου (Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Επαρχίας Φαρσάλων), ο κ. Ηλίας Αθαναηλίδης (Πρόεδρος του Μικρασιατικού Συλλόγου Βουναίνων «Η Καθ’ Ημάς Ανατολή»), η κ. Ελένη Λιάγκουρα (Μέλος της Ιστορικής – Λαογραφικής Ένωσης Λάρισας «Αλησμόνητες Πατρίδες»), ο κ. Θεόδωρος Γενετίδης (Πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων και Μικρασιατών Λάρισας «Οι Ακρίτες»), η κ. Μαρία Παναγιωτοπούλου (Αντιπρόεδρος του Μορφωτικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Ομορφοχωρίου), καθώς και μέλη των ανωτέρω συλλόγων.
Στους εκπροσώπους των συλλόγων προσφέρθηκε ο οδηγός της έκθεσης που εξέδωσε η Βουλή. Κατά την επίσκεψη, ο Μικρασιατικός Σύλλογος Βουναίνων «Η καθ’ ημάς Ανατολή» άφησε το λάβαρό του στον εκθεσιακό χώρο, όπου φυλάσσονται λάβαρα προσφυγικών σωματείων, για το χρονικό διάστημα που θα διαρκέσει η έκθεση.
