Την απόσυρση του νομοσχεδίου για την διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας με τα αντικείμενα των Αποβλήτων και της Ύδρευσης, ζητά με απόφαση του το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΥΑΛ, το οποίο κατέθεσε ταυτόχρονα κείμενο στη διαβούλευση που διενεργείται για το θέμα. Το Δ.Σ. της ΔΕΥΑΛ υποστηρίζει ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο οδηγεί σε διάλυση της ΔΕΥΑ όλης της χώρας και σε ιδιωτικοποίηση του νερού και συντάσσεται με την σχετική απόφαση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) ζητώντας την απόσυρση του σχετικού νομοσχεδίου στο σύνολο του.
Αναλυτικότερα η απόφαση της ΔΕΥΑΛ επισημαίνει:
«Με αιφνίδιο τρόπο και λίγο πριν το κλείσιμο της Βουλής τίθεται σε δημόσια
διαβούλευση μέχρι και την καθαρά Δευτέρα (27-02-2023) το νομοσχέδιο του
Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής
Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του
αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης
αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής», στο σχεδιασμό του οποίου
δεν μετείχαν θεσμικοί φορείς για τις ΔΕΥΑ, όπως είναι η Επιτροπή Καθοδήγησης
ΥΠΕΝ – ΥΠΕΣ – ΥΠΑΝΕ – ΕΝΠΕ – ΚΕΔΕ – ΕΔΕΥΑ της Προγραμματικής Σύμβασης
ολοκλήρωσης των υποδομών λυμάτων, δημιουργώντας ένα καινούριο πλαίσιο που
πλήττει με άκομψο και βίαιο τρόπο τη λειτουργία των ΔΕΥΑ, όπως αναφέρεται και στο
άρθρο 3 του νομοσχεδίου, που είναι και οι βασικοί πάροχοι ύδατος.
Το ΔΣ της ΔΕΥΑ Λάρισας συντασσόμενο πλήρως με τις θέσεις που εκφράστηκαν στη
διαβούλευση του συγκεκριμένου νόμου από την ΚΕΔΕ, αλλά και αυτές της ΕΔΕΥΑ
και της ΠΟΕ-ΕΔΕΥΑ, ζητάει άμεσα την απόσυρση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου
για τους ακόλουθους λόγους.
Η αναφορά στο σχέδιο νόμου μέρος Β ́Κεφάλαιο Α ́ περί ενσωμάτωσης Ευρωπαϊκών
Οδηγιών, αφορούν σε υποχρεώσεις της χώρας μας σχετικά με τους κανόνες του
φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς να γίνεται καμία αναφορά στην
επιπρόσθετη ρύθμιση της διαχείρισης του ύδατος και του τρόπου λειτουργίας όλων
των παρόχων που λειτουργούν μέχρι σήμερα, κυρίως όμως των ΔΕΥΑ.
Σχολιάζοντας δε τον ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ (ΕΕ) 2021/241 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ
ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 12ης Φεβρουαρίου 2021 για τη
θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στο προοίμιο
χαρακτηριστικά ορίζεται ότι «…Οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές μπορούν να
θεωρηθούν σημαντικοί εταίροι στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και των
επενδύσεων. Είναι επομένως σκόπιμη η δέουσα διαβούλευση και συμμετοχή τους
σύμφωνα με το εθνικό νομικό πλαίσιο…». Σε αυτές λοιπόν τις προτεινόμενες
ρυθμίσεις καμία διαβούλευση δεν έγινε με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους φορείς
της (Δημοτικά Συμβούλια, ΔΕΥΑ και ΦΟΔΣΑ), αντιθέτως δε, προτείνονται γενικά και
αόριστα παρεμβάσεις από μία Ανεξάρτητη Αρχή η οποία καλείται να ρυθμίσει το
κοινωνικό αγαθό του νερού, όταν ο σκοπός των Ανεξάρτητων Αρχών, είναι να
ρυθμίζουν την ελεύθερη αγορά που λειτουργεί υπό συνθήκες ανταγωνισμού.
Επιπροσθέτως, στο Άρθρο 3 του Κανονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης στο Πεδίο
εφαρμογής ορίζεται ότι «….Το πεδίο εφαρμογής του μηχανισμού αναφέρεται σε
τομείς πολιτικής με ευρωπαϊκή σημασία, διαρθρωμένους σε έξι πυλώνες: α) πράσινη
μετάβαση, β) ψηφιακός μετασχηματισμός, γ) έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς
αποκλεισμούς ανάπτυξη, με οικονομική συνοχή, απασχόληση, παραγωγικότητα,
ανταγωνιστικότητα, έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία, και μια εύρυθμα λειτουργούσα
εσωτερική αγορά με ισχυρές ΜΜΕ, δ) κοινωνική και εδαφική συνοχή, ε) υγεία και
οικονομική, κοινωνική και θεσμική ανθεκτικότητα, με σκοπό, μεταξύ άλλων, την
αύξηση της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κρίσεων και της ικανότητας αντίδρασης
σε κρίσεις, και στ) πολιτικές για την επόμενη γενιά, τα παιδιά και τους νέους, όπως η
εκπαίδευση και οι δεξιότητες…».
Με βάση αυτούς τους πυλώνες φυσικά και οι ΔΕΥΑ θα μπορούσαν να προχωρήσουν
οι ίδιες σε ουσιαστικές αναβαθμίσεις του τρόπου λειτουργίας τους χωρίς τη
δημιουργία της Νέας Ρυθμιστικής Αρχής. Η δυνατότητα δε της νέας ρυθμιστικής
αρχής να προτείνει συγχωνεύσεις υφιστάμενων ΔΕΥΑ (άρθρο 12 του σχεδίου
νόμου),που μπορεί να αντιμετωπίζουν προβλήματα, θέτει σε κίνδυνο τις ΔΕΥΑ που
λειτουργούν μέχρι και σήμερα χωρίς προβλήματα και αποτελούν πρότυπα Δημοτικών
Επιχειρήσεων. Θεωρούμε δε ότι θα έπρεπε αρχικά να προβλεφθεί με το υφιστάμενο
πλαίσιο λειτουργίας των ΔΕΥΑ, η προσπάθεια εξυγίανσης όσων αντιμετωπίζουν
προβλήματα. Τα μεγαλύτερα προβλήματα των παρόχων ύδατος, είναι η
υποστελέχωσή τους, καθώς και η μη αντιμετώπιση της μεγάλης αύξησης του
ενεργειακού κόστους στις ΔΕΥΑ τα τελευταία δύο έτη. Εξάλλου η ίδια αρχή η ΡΑΕ,
ήταν και είναι αρμόδια για της ρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού
αερίου Ακόμη και σε ενδεχόμενο πιθανής συγχώνευσης θεωρούμε ότι θα πρέπει να
προβλέπονται τέτοιες προϋποθέσεις και εχέγγυα, που δεν θα καθιστούν
προβληματικές και τις μη προβληματικές συγχωνευθείσες ΔΕΥΑ. Για όλα αυτά δεν
υπήρξε μέχρι και σήμερα καμία ουσιαστική διαβούλευση με τα θεσμικά μας όργανα,
προκειμένου να αντιμετωπιστούν προβλήματα σχετικά με τη ορθή διαχείριση των
υδάτων.
Στο μέρος Β’ Κεφάλαιο Α άρθρο 4 του νομοσχεδίου προτείνεται η τροποποίηση του
άρθρου 1 του νόμου 4001/2011 προκειμένου να συμπεριληφθεί στους σκοπούς του
νόμου αυτού «η ρύθμιση θεμάτων εποπτείας και ελέγχου των παρόχων υπηρεσιών
ύδατος και διαχείρισης αστικών αποβλήτων» αναλαμβάνοντας ουσιαστικά η νέα Αρχή
τη λειτουργία και τον έλεγχο των ΔΕΥΑ, αντίθετα με όσα ισχύουν στο ν.1069/80 και
τον κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων
Στο άρθρο 5 του σχεδίου νόμου περί θεσμοθέτησης νέων αρχών κατά την άσκηση
αρμοδιοτήτων επί των υδάτων και των αστικών αποβλήτων, σχετικά με διαφανείς
διαδικασίες για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών ή την μέγιστη δυνατή ποιότητά
τους, θεωρούμε ότι τίθεται το άρθρο αυτό εκ του περισσού, καθώς οι αρχές αυτές
διέπουν όλα αυτά τα χρόνια τις διαδικασίες που ακολουθούνται στις ΔΕΥΑ
εξασφαλίζοντας τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία για το πόσιμο νερό
Τονίζουμε ότι ο έλεγχος προβλέπεται ήδη νομοθετικά και για τις ΔΕΥΑ. Ασκείται δε
πολλαπλώς έλεγχος που διασφαλίζει τη διαφάνεια και τη νομιμότητα στη λήψη των
όποιων αποφάσεων των ΔΣ των ΔΕΥΑ, καθώς και των Δημοτικών Συμβουλίων που
τις εγκρίνουν πχ. τιμολογιακή πολιτική. Εφαρμόζονται ευθέως διατάξεις που διέπουν
τις διαγωνιστικές διαδικασίες και τις αναθέσεις σύμφωνα με τα ισχύοντα στον
ευρύτερο δημόσιο τομέα, ελέγχονται τέλος οι αποφάσεις τους από δημόσιες
ανεξάρτητες αρχές, όπως Ελεγκτικό Συνέδριο, Εθνική Αρχή Διαφάνειας κλπ.
Έχει κριθεί δε και νομολογιακά παγίως από τον ΑΠ ότι με το άρθρο 1 § 1 του ν.
1069/1980 “Περί κινήτρων δια την ίδρυσιν Επιχειρήσεων Υδρεύσεως και
Αποχετεύσεως” (Α’ 191), όπως ίσχυε πριν την αντικατάστασή του με το άρθρο 1 του
ν. 4483/2017, προβλέφθηκε για την άσκηση των πάσης φύσεως δραστηριοτήτων του
κυκλώματος ύδρευσης και αποχέτευσης οικιστικών κέντρων της χώρας (με εξαίρεση
τις πόλεις των Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Βόλου και των μειζόνων περιοχών τους), η
δυνατότητα της σύστασης σε κάθε δήμο ή κοινότητα ενιαίων επιχειρήσεων ύδρευσης
και αποχέτευσης, οι οποίες αποτελούν ίδια νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ)
κοινωφελούς χαρακτήρα, διεπόμενα από τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας,
εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά από το νόμο, λειτουργούν με τη μορφή δημοτικής ή
κοινοτικής επιχείρησης και διέπονται ως προς τη διοίκηση, οργάνωση, εκτέλεση,
λειτουργία, συντήρηση των έργων της αρμοδιότητάς τους καθώς και τις πηγές της
χρηματοδότησής τους από τις διατάξεις του νόμου αυτού, εφαρμοζομένων κατά τα
λοιπά των διατάξεων του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα…. Οι επιχειρήσεις αυτές
ύδρευσης και αποχέτευσης, διαθέτουν πλήρη νομική, διοικητική και οικονομική
αυτοτέλεια…».
Συνεπώς, με τις διατάξεις που προτείνονται στα άρθρα του νομοσχεδίου σχετικά με
τις αρμοδιότητες της νέας αυτής αρχής, τη σύνθεση της και τη λειτουργία της
επέρχεται πλήρης κατάργηση των ουσιαστικών αρμοδιοτήτων των ΔΣ των ΔΕΥΑ,
καθώς και αρμοδιοτήτων των Δημοτικών Συμβουλίων που τα ελέγχουν,
δημιουργούνται δε αντικρουόμενες διατάξεις, οι οποίες έμμεσα επιδιώκουν να
καταργήσουν ισχύουσες διατάξεις.
Επιπροσθέτως, με το εν λόγω νομοσχέδιο, εφόσον ψηφιστεί, θα τεθούν σε ισχύ
αντίθετες διατάξεις, που με την πολυνομία αυτή θα δημιουργήσουν εύλογα σύγχυση
και θα επιφέρουν σε δεύτερο χρόνο την πλήρη διάλυση των δημοτικών επιχειρήσεων
ύδρευσης και αποχέτευσης, οι οποίες επιτελούν δια νόμου κοινωφελή σκοπό και
διαχειρίζονται δημόσιο αγαθό.
Ακόμη και αν επιδιώκαμε την κατ’ άρθρο διαβούλευση, σε κανένα σημείο δεν υπάρχει
η πρόβλεψη συμμετοχής αρμοδίων εκπροσώπων στα όργανα αυτής της αρχής, είτε
είναι νομικά πρόσωπα, όπως η ΕΔΕΥΑ, είτε φυσικά πρόσωπα όπως είναι Πρόεδροι
και μέλη ΔΣ των ΔΕΥΑ, εκπρόσωποι εργαζομένων, οι οποίοι εξ ορισμού έχουν την
τεχνογνωσία να προσφέρουν τόσο σε συμβουλευτικό όσο και σε διαχειριστικό
επίπεδο τις γνώσεις τους.
Επισημαίνουμε ότι σε όλα τα άρθρα από το 12,13,14,15 έως και το τέλος του
νομοσχεδίου διαπιστώνεται μία προχειρότητα στον τρόπο οργάνωσης αυτής της
Αρχής, με ασάφειες ως προς τον πραγματικό τρόπο λειτουργίας της, εντέχνως
φυσικά, καθώς είναι αδιανόητο ότι μία αρχή με δεκατρία (13) μέλη στο ΔΣ της και τρεις
(3) υπαλλήλους, που θα ασχολούνται με τα ζητήματα των παρόχων ύδατος θα
μπορέσει να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο, την εποπτεία και διαχείριση τους, ιδιαίτερα
των ΔΕΥΑ, που είναι εκατοντάδες.
Σχετικά με το άρθρο που αφορά τους πόρους της νέας ρυθμιστικής αρχής
επισημαίνουμε ότι τα κύρια έσοδα των ΔΕΥΑ είναι τέλη που επιβάλλονται στους
δημότες και αποτελούν ανταποδοτικά τέλη. Τα χρήματα αυτά οφείλουν οι ΔΕΥΑ να
αποδίδουν με έργα στις χωρικές αρμοδιότητες τους. Συνεπώς, δεν μπορούν να
επιβληθούν υπέρογκα και προσχηματικά πρόστιμα επι των ακαθάριστων εσόδων
τους ούτε να χρηματοδοτούν κατά το δοκούν και χωρίς κανένα απολύτως πλαίσιο
ανεξάρτητες αρχές της χώρας. Ενδεικτικό της προχειρότητας σύνταξης του
νομοσχεδίου είναι η αναφορά στο άρθρο 18 για την επιβολή κυρώσεων, ότι θα
λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό του ύψους προστίμων η χρηματοοικονομική
ευρωστία του παραβάτη και ο συνολικός κύκλος εργασιών του
Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε στις αποφάσεις 190 και 191 του ΣτΕ, κατά το Σύνταγμα
(άρθρα 5 και 21), ότι η παροχή υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης δεν συνιστά
δραστηριότητα αναπόσπαστη από τον πυρήνα της κρατικής εξουσίας, καθώς κρίνει
ότι μόνον εάν το Ελληνικό Δημόσιο διατηρεί κατ’ ουσίαν την πλειοψηφία του
μετοχικού κεφαλαίου των δημοσίων αυτών επιχειρήσεων, οι οποίες παρέχουν, υπό
τις ανωτέρω συνθήκες, υπηρεσίες κοινής ωφέλειας απολύτως ζωτικής σημασίας για
τον πληθυσμό εξασφαλίζονται τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Δημοσίου
και η εκλογή της πλειοψηφίας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου των
επιχειρήσεων. Διασφαλίζεται όμως και η διαχείριση των εταιρειών σύμφωνα με τις
υποχρεώσεις που απορρέουν από το Σύνταγμα, όπως έχει κρίνει το ΣτΕ και σε
προηγούμενη απόφαση (1906/2014), καθώς το Δημόσιο «δεν επιτρέπεται να
επιδιώκει, προεχόντως ή παραλλήλως, οικονομικούς ή άλλους σκοπούς, έστω και
υπαγορευόμενους από το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον, όταν οι σκοποί αυτοί
ανταγωνίζονται ή θέτουν σε κίνδυνο την αξιούμενη αδιάλειπτη και υψηλής ποιότητας
παροχή των, ζωτικής σημασίας για το κοινωνικό σύνολο, ως άνω υπηρεσιών
ύδρευσης και αποχέτευσης».
Αντιβαίνει στο Σύνταγμα κάθε προσπάθεια αλλοίωσης του κοινωνικού και δημόσιου
χαρακτήρα διαχείρισης του ύδατος. Έχει κατοχυρωθεί ξεκάθαρα ότι το νερό ανήκει
σε όλους τους πολίτες και σε καμία με περίπτωση με το πρόσχημα δήθεν τήρηση
αρχών διαφάνειας και αποτελεσματικότητας, δεν μπορεί κανείς να το στερήσει.
Όσοι εργάζονται και εργάστηκαν σε ΔΕΥΑ, αλλά και όσοι βρέθηκαν στις διοικήσεις
τους, φρόντισαν με τον καλύτερο τρόπο τη λειτουργία τους, ακόμη και σε δύσκολους
καιρούς, ασκώντας κοινωνική πολιτική σε ευάλωτες ομάδες, αλλά δείχνοντας και τον
κοινωνικό χαρακτήρα των ΔΕΥΑ, καθώς μέχρι και σήμερα ακόμη και σε περιόδους
κρίσης απορρόφησαν όλες τις ανατιμήσεις χωρίς να επιβαρύνουν τους πολίτες
εξασφαλίζοντας την παροχή φθηνού πόσιμου νερού.
Κανένας δεν αρνείται ότι θα πρέπει να υπάρξει θεσμική και συντονισμένη συζήτηση
για να μπορέσει να διαμορφωθεί ένα ποιο εξελιγμένο πλαίσιο λειτουργίας των ΔΕΥΑ,
αλλά και θα πρέπει επίσης η πολιτεία να κατανοήσει και να μεθοδεύσει νομοσχέδια
που θα επιλύουν και θα αντιμετωπίζουν στοχευμένα τα προβλήματα που
αντιμετωπίζουν οι πάροχοι ύδατος και αστικών αποβλήτων.
Σίγουρα, βρισκόμαστε ενάντιοι σθεναρά σε κάθε προσπάθεια διάλυσης των ΔΕΥΑ,
που απέδειξαν όλα αυτά τα χρόνια τη χρησιμότητά τους και την ανταποδοτικότητα
των υπηρεσιών τους στους πολίτες. Με μια βαθύτερη ανάγνωση είναι κατανοητό ότι
με το εν λόγω νομοσχέδιο όπως αυτό διαμορφώθηκε ανοίγεται ο δρόμος της
ιδιωτικοποίησης του νερού
Η ΔΕΥΑ Λάρισας έχοντας ηθική υποχρέωση απέναντι στην ιστορία της και σε όσους
υπηρέτησαν διαχρονικά και υπηρετούν το έργο της είτε ως διοίκηση είτε ως
εργαζόμενοι, αντιστεκόμαστε σθεναρά μπροστά σε αυτή την απόπειρα διάλυσης των
ΔΕΥΑ και ιδιωτικοποίησης του νερού ως δημόσιο αγαθό. Η ΔΕΥΑ Λάρισας υπήρξε
όραμα του αείμνηστου Δημάρχου Λαρισαίων Αριστείδη Λαμπρούλη και το
ενστερνίστηκαν και διαφύλαξαν με σθένος όλοι οι επόμενοι Δήμαρχοι Λαρισαίων και
τα Διοικητικά Συμβούλια της, καθιστώντας την ΔΕΥΑΛ ως την κινητήρια δύναμη έργων
πνοής για την πόλη μας
ΓΙΑ όλους τους παραπάνω λογούς ζητούμε άμεσα την απόσυρση του νομοσχεδίου
αυτού, με ρητή επιφύλαξη άσκησης παντός νομίμου δικαιώματος μας».
2.Συντάσσεται με τις θέσεις που κατατέθηκαν από την Κ.Ε.Δ.Ε. και την Ε.Δ.Ε.Υ.Α
στη διαβούλευση περί απόσυρσης του σχεδίου νόμου, καθώς και της ΠΟΕ ΔΕΥΑ.
3.Να γίνει ενημέρωση για τις θέσεις της Δ.Ε.Υ.Α.Λ. επί του σχεδίου νόμου των
πολιτών, των βουλευτών του Νομού Λάρισας, της Ε.Δ.Ε.Υ.Α. και των άλλων
Δ.Ε.Υ.Α. της χώρας».
