Με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου θα λειτουργήσει, από τις 24 Μαρτίου έως αρχές Ιουνίου στο Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας, περιοδική έκθεση με θέμα ««Η Ιστορία στο Πιάτο – Ενθύμιο Φιλοπατρίας» σε επιμέλεια της Ίριδος Κρητικού.
Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνδιοργάνωση με την Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Επιστημών του Δήμου Λαρισαίων και το Λύκειον των Ελληνίδων Βόλου. Η επιμέλεια της ιστορικής συλλογής πιάτων του Μουσείου ανήκει στη διευθύντρια κ. Φανή Καλοκαιρινού.
Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, γεννήθηκε η ιδέα μιας πρωτότυπης εικαστικής συνομιλίας ιστορικών συλλεκτικών ελληνικών πιάτων με τρισδιάστατα έργα εικαστικών.
Η έκθεση παρουσιάστηκε αρχικά στην Εξωραϊστική Λέσχη Βόλου τον Δεκέμβριο του 2021, σε επετειακή διοργάνωση του Λυκείου των Ελληνίδων – Παράρτημα Βόλου. Αρχικό πυρήνα έρευνας για τους συμμετέχοντες εικαστικούς, αποτέλεσε η σημαντική ιδιωτική συλλογή ιστορικών πιάτων της Λόλας Νταΐφά, καθώς και η σχετική έκδοση («Η Ελλάδα μέσα από 231 ιστορικά πιάτα (1863-1973)», εκδόσεις Μίλητος).
Στην τρέχουσα παρουσίαση της έκθεσης στη Λάρισα, παρουσιάζονται τα εντυπωσιακά εικαστικά έργα στο σύνολό τους, ενώ, ο ιστορικός πυρήνας βασίζεται σε πιάτα της συλλογής του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου.
Τα ιστορικά ελληνικά πιάτα συνδέονται με μυθολογικά πρόσωπα, ιστορικές προσωπικότητες και γεγονότα που «σφράγισαν» την Ιστορία της χώρας μας. Οι μυθολογικές και ιστορικές φιγούρες που απεικονίζονται στα πιάτα, η Θεά Αθηνά ή ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο Ρήγας Φεραίος, αλλά και ήρωες λιγότερο γνωστοί στην υπόλοιπη Ελλάδα, όπως αντίστοιχα και τα διάφορα ιστορικά συμβάντα ή επετειακά επιλεγόμενα θέματα εμψύχωναν τις έννοιες της κοινής καταβολής, της εθνότητας και της ιστορικής παρακαταθήκης.
Σε αντίθεση με τα πολύτιμα προγενέστερα χρονολογικά και εξαιρετικά δημοφιλή τότε φιλελληνικά πιάτα, που βασισμένα σε ευρωπαϊκά έργα χαρακτικής με θέματα από τη δράση των Ελλήνων ηρώων, κατασκευάζονταν ως τα μέσα του 19ου αιώνα στην Ευρώπη -τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία- στοχεύοντας στην οικονομική ενίσχυση του Αγώνα, τα νεότερα ιστορικά πιάτα που αποτέλεσαν την έμπνευση για την έκθεση, αποτελούν μοναδικά ιστορικά τεκμήρια ταυτότητας που καλύπτουν με τρόπο συνοπτικό αλλά εύγλωττο, μια χρονική περίοδο 100 περίπου ετών με αφετηρία το 1863, είναι κατασκευασμένα στον Πειραιά και τη Σύρο, την Πάτρα και την Αθήνα, ενώ, αν και εξαιρετικής τέχνης και λεπτότητας, προορίζονταν για καθημερινή χρήση.
Οι αφηγηματικές και εννοιολογικές απεικονιστικές θεματικές και κοσμητικές λεπτομέρειες των πιάτων, οι αναπαριστώμενοι ελληνικοί μύθοι, οι αρχαίοι και βυζαντινοί ήρωες, τα κεντρικά ιστορικά πρόσωπα και τα αξιομνημόνευτα ιστορικά συμβάντα της Ελληνικής Επανάστασης, τρέπονται στις σημαίνουσες πηγές και τις εικονοποιητικές αφορμές για τα σύγχρονα έργα της έκθεσης που επί τούτου δημιουργούνται, αναπτύσσοντας ένα νέο εικαστικό σύμπαν και τρισδιάστατο οπτικό αφήγημα.
Τα έργα των συμμετεχόντων εικαστικών, κύκλια και τρισδιάστατα στον μεγαλύτερό τους βαθμό, χρησιμοποιώντας ελαφριά κατά κύριο λόγο ύλη (χαρτί, πηλός, πορσελάνη, κέντημα, στάχτη, νωπογραφία κ. ά.), συνομιλούν με τρόπο ευρηματικό και πηγαίο με την ελληνική λαϊκή παράδοση και με τις αφηγηματικές και εννοιολογικές θεματικές και κοσμητικές λεπτομέρειες των αντίστοιχων ιστορικών πιάτων.
Οι αναπαριστώμενοι ελληνικοί μύθοι, οι αρχαίοι και βυζαντινοί ήρωες, τα κεντρικά ιστορικά πρόσωπα και τα αξιομνημόνευτα ιστορικά συμβάντα της Ελληνικής Επανάστασης και της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, τρέπονται στις σημαίνουσες πηγές και τις εικονοποιητικές αφορμές για τα σύγχρονα έργα της έκθεσης που επί τούτου δημιουργούνται, αναπτύσσοντας ένα τρισδιάστατο οπτικό αφήγημα και φωτίζοντας εκ νέου μοναδικά ιστορικά τεκμήρια ταυτότητας.
Η κοινή έκθεση του ιστορικού και σύγχρονου υλικού, προτείνεται με τη λογική ενός κεντρικού εκθεσιακού πυρήνα πολύτιμων συλλεκτικών αντικειμένων, σε συνομιλία με νέα έργα δημιουργημένα από διαφορετικά υλικά και παρουσιασμένα ως μια συνολική εγκατάσταση στον χώρο.
Η παρούσα έκθεση που σχεδιάστηκε δύο χρόνια πριν μέσα σε συνθήκες πανδημίας και ύφεσης, με το βλέμμα στραμμένο σε μικρά καθημερινά αντικείμενα οικιακής χρήσης που αφηγούνται συγκινητικές ιστορίες, προτρέποντας ταυτόχρονα τους σύγχρονους δημιουργούς σε οικεία παρατήρηση και μικροδημιουργία, αποτελεί ένα απτό παράδειγμα για το πώς μπορούμε να επανεκτιμήσουμε τα ήσσονα, να είμαστε επινοητικοί, να διδάσκουμε αλλά και να διδασκόμαστε οι ίδιοι από προσβάσιμα σύμβολα.
Μετά το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας, η έκθεση θα
παρουσιαστεί στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών.
Στην έκθεση συμμετέχουν:
Νεκτάριος Αποσπόρης, Ευριδίκη Αρκουδογιάννη, Άννυ Αρχιμανδρίτου,
Κική Βουλγαρέλη, Βασίλης Βούλγαρης, Μάριος Βουτσινάς, Μαρία
Γέρουλα, Νεκταρία Γιακμογλίδου, Αστέρης Γκέκας, Κατερίνα
Γραφανάκη, Κρίστη Γρηγορίου, Μαρία Διακοδημητρίου, Δέσποινα
Καλλιγά, Ελπινίκη Καμόσου, Κατερίνα Κασσαβέτη, Μάρω Κορνηλάκη,
Τάσος Λιακόπουλος, Μηνάς Μαυρικάκης, Δημήτρης Μοράρος, Μάνος
Μπατζόλης, Χαρίτων Μπεκιάρης, Γεωργία Μπλιάτσου, Ρούλη Μπούα,
Απόστολος Παπαγεωργίου, Κλειώ Παπαϊωάννου, Μαρία Παπανικολάου,
Χριστίνα Παρασκευοπούλου, Νίκος Ποδιάς, Κατερίνα Σαμαρά, Ιφιγένεια
Σδούκου, Ιωάννα Τερλίδου, Νίκος Τριανταφύλλου, Θεοδώρα Τσιάτσιου,
Βιργινία Φιλιππούση, Μαρία Χαλκιά, Μαρία Χάνιου.
Διάρκεια έκθεσης: 24 Μαρτίου έως αρχές Ιουνίου.
