Πρόσω ολοταχώς για αλλαγές στον «Καλλικράτη» έχει βάλει στις «μηχανές» του το υπουργείο Εσωτερικών. Δεν είναι μόνο ότι έχουν εντοπιστεί προβλήματα λειτουργίας των δήμων και εξυπηρέτησης αναγκών των κατοίκων τους που σπρώχνουν την πολιτική ηγεσία σε αυτή την κατεύθυνση.
Αφορά και την πολιτική επιλογή να προωθούνται έργα σε περιοχές της Ελλάδας με «fast track» αποφάσεις, στο όνομα της ανάπτυξης. Μαζί με την Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα, τη λεγόμενη Task Force, επιδιώκουν να διαμορφώσουν το νέο μοντέλο διοίκησης και λειτουργίας στην Αυτοδιοίκηση με στόχο ο εξορθολογισμός των οικονομικών της Αυτοδιοίκησης και ο εκσυγχρονισμός της διοίκησης να εξυπηρετούν την υλοποίηση επενδύσεων με τη σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα.
Υπό αυτό το πρίσμα εξετάζεται ως «πρόβλημα» η ύπαρξη πολλών συλλογικών οργάνων στους δήμους που οδηγούν σε καθυστερήσεις για σημαντικές αποφάσεις όπως ο προϋπολογισμός ή ακόμη και σε σύνθετες διαδικασίες όπως ο τεράστιος αριθμός υπο-ψηφίων στις δημοτικές εκλογές λόγω του πλήθους των τοπικών συμβουλίων στους πρώην συνενωμένους δήμους. Για να εγκριθεί ο προϋπολογισμός ενός δήμου απαιτείται για παράδειγμα να περάσει από επιτροπή διαβούλευσης, αφού έχει προηγηθεί πρόσκληση οκτώ ημέρες πριν, να ακολουθήσει οικονομική επιτροπή και εκτελεστική, απόφαση δημοτικού συμβουλίου, αποστολή της στην αποκεντρωμένη διοίκηση για έλεγχο και μετά στο υπουργείο Εσωτερικών. Οσα ως τώρα θεωρούνταν ένδειξη δημοκρατικής λειτουργίας στις τοπικές κοινωνίες τίθενται υπό αίρεση στη λογική ότι η χώρα διανύει περίοδο «έκτακτης κατάστασης» και η απλοποίηση διαδικασιών εμφανίζεται ως αναγκαία προϋπόθεση για τη γρήγορη υλοποίηση αποφάσεων. Επίσης τα «παράδοξα» που έχουν προκύψει από τον χαρακτηρισμό δήμων ως ορεινών -μειονεκτικών αλλά και από τον καθορισμό των νησιωτικών περιοχών έχουν κινητοποιήσει το υπουργείο Εσωτερικών για αλλαγές.
Με βάση τα κριτήρια του «Καλλικράτη» έχουν ορισθεί 31 δήμοι ως ορεινοί-μειονεκτικοί, κάτι που δημιουργεί προβλήματα διττής φύσεως, όπως λένε επιτελείς στο υπουργείο Εσωτερικών. Από τη μια, σχεδόν η μισή Ελλάδα χαρακτηρίζεται ορεινή, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει σωστή αξιολόγηση για οικονομική ενίσχυση με στοχευμένες δράσεις. Υπάρχει το οξύμωρο, όπως λένε, παραλιακοί δήμοι επειδή έχουν μια ορεινη περιοχή να χαρακτηρίζονται έτσι (π.χ., Καβάλα) και άλλοι να μένουν εκτός. Αντίστοιχα προβλήματα για στοχευμένες πολιτικές έχουν παρατηρηθεί όσον αφορά τα νησιά. Η ένταξη των νησιών σε τρεις περιφερειακές ενότητες – Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Ιονίου – «ξεχνά» νησιά όπως εκείνα των Σποράδων, η Θάσος, η Σαμοθράκη και τα Κύθηρα.
Επίσης το ζήτημα των αρμοδιοτήτων που μεταφέρονται σε δήμους επανεξετάζεται, μια και προϋποθέτει οικονομικούς πόρους για μεταφορά υπηρεσιών (π.χ., προνοιακές δομές, πολεοδομίες, προγράμματα για υλοποίηση χωροταξικού σχεδιασμού κτλ.) και ανθρώπινου δυναμικού. Μεταξύ άλλων, οι ελλείψεις προσωπικού στους δήμους διαιωνίζουν το πρόβλημα. Στα σκαριά είναι και το «σπάσιμο» των δήμων, κυρίως σε μεγάλα νησιά, που είναι δύσκολο να διοικηθούν λόγω της έκτασής τους, αλλά και η αλλαγή διοικητικών ορίων σε ορισμένους δήμους της υπόλοιπης χώρας.
Το θέμα άνοιξε εκ νέου ο αναπληρωτής υπουργός κ. Χαράλαμπος Αθανασίου κατά το πρόσφατο ταξίδι του στη Λέσβο, όπου τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας τριών δήμων στο νησί (ένας δήμος είναι σήμερα). Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, η περίπτωση της Λέσβου δεν είναι η μόνη, μια και υπάρχει η εκτίμηση ότι η μεγάλη έκταση νησιών δημιουργεί διοικητικές δυσλειτουργίες και προβλήματα ειδικά στα χωριά, λόγω των μεγάλων αποστάσεων από το κέντρο του δήμου. Στην ίδια κατηγορία είναι η Ρόδος και η Κέρκυρα. Βέβαια, το ζήτημα αυτό προ-καλεί και αντιδράσεις τοπικών παραγόντων αλλά και βουλευτών σε αυτές τις περιοχές, καθώς το «σπάσιμο» ενός δήμου και η δημιουργία περισσότερων ΟΤΑ σε ένα μεγάλο νησί δημιουργούν – με το βλέμμα στις εκλογές – συνειρμούς για πολιτικές σκοπιμότητες.
Αρχίζει η αξιολόγηση σε 12 δήμους
Αναδιαρθρώσεις στα οργανογράμματα των δήμων και σε αξιολόγηση των δομών τους προωθεί το υπουργείο Εσωτερικών. Για το νέο μοντέλο στην αυτοδιοίκηση προτάσσονται δήμοι με λιγότερα λειτουργικά έξοδα, πιο ευέλικτοι για την εξασφάλιση ιδίων πόρων –εσόδων και με δομές (υπηρεσίες) που να εξυπηρετούν τους πολίτες, «χωρίς ενοχικούς φραγμούς για συνεργασία με ιδιώτες», όπως χαρακτηριστικά λένε από ηγετικό επιτελείο του υπουργείου Εσωτερικών.
Το πρώτο βήμα είναι η αξιολόγηση των δομών σε συγκεκριμένους δήμους που να καλύπτουν αστικές, νησιωτικές, ορεινές και αγροτικές περιοχές ώστε αυτοί να γίνουν πρότυπο για τα οργανογράμματα όλων των δήμων της χώρας ανάλογα με την κατηγορία που ανήκουν.
Ηδη, όπως προανήγγειλε κατά τη συνάντησή του με την ΠΟΕ-ΟΤΑ την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Εσωτερικών κ. Ευρ. Στυλιανίδης, ξεκινά η αξιολόγηση των δομών-υπηρεσιών 12 δήμων, ενώ αργότερα θα ακολουθήσει η αξιολόγηση του ανθρώπινου δυναμικού.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μεταξύ των δήμων που θα γίνουν «πιλότοι» για τα οργανογράμματα και των υπολοίπων είναι οι: Αθηναίων, Καλλιθέας (Αττικής) , Θεσσαλονίκης, Λάρισας, Καρδίτσας, Παιονίας (Κιλκίς). Επίσης, αξιολόγηση δομών θα γίνει στις περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας και Δυτικής Ελλάδας αλλά και στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής.
ΤΟ ΒΗΜΑ (ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΜΠΙΤΣΙΚΑ)
