«Η απάντηση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος σε ερώτησή μου για την αποκάλυψη της εκπομπής «Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα» (2-2-2010) ότι σφαγεία της Καλαμπάκας ρυπαίνουν με λύματα τον Πηνειό ποταμό, επιβεβαιώνει και με τη βούλα της κυβέρνησης την ανεπάρκεια της Πολιτείας να ελέγξει τη συμμόρφωση ιδιωτών ή επιχειρήσεων σε αποφάσεις που διαπιστώνουν περιβαλλοντικές παραβάσεις και επιβάλλουν πρόστιμα». Τα παραπάνω τονίζει σε δήλωσή του ο Γραμματέας Πολιτικού Σχεδιασμού της Νέας Δημοκρατίας και βουλευτής Λαρίσης κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος σχολιάζοντας την απάντηση του αρμόδιου υφυπουργού κ. Μωραΐτη. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει «σύμφωνα με τον κ. υφυπουργό, η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος από τις 15-10-2008 που διενήργησε περιβαλλοντική επιθεώρηση στο Δημοτικό Σφαγείο Καλαμπάκας και επέβαλε πρόστιμα για περιβαλλοντικές παραβάσεις έκτοτε δεν φρόντισε να ενημερωθεί για τις ενέργειες συμμόρφωσης του σφαγείου».
Σύμφωνα με τον κ. Χαρακόπουλο «η απάντηση του υφυπουργού Περιβάλλοντος επιβεβαιώνει τους φόβους που διατυπώνονται στην ερώτηση για τη μεταφορά των προβλημάτων ρύπανσης του Πηνειού και στην υπό ανασύσταση λίμνη Κάρλα. Συγκεκριμένα αναφέρεται σε πρόσφατη καταγγελία για νεκρά ψάρια και μεγάλα ζώα στον ταμιευτήρα της λίμνης, γεγονός που υποχρέωσε την Ε.Υ.Ε.Π. να αναζητήσει στοιχεία του έργου της επαναδημιουργίας της λίμνης και της ποιότητας των υδάτων που χρησιμοποιούνται για την πλήρωσή της, κυρίως νερά του Πηνειού».
Ο Θεσσαλός πολιτικός ζητά την επίσπευση των απαραίτητων ελέγχων σε σημειακές πηγές ρύπανσης του Πηνειού. Ταυτόχρονα καυτηριάζει την «απροθυμία της κυβέρνησης να απαντήσει στο ερώτημά τι τύχη είχε μέχρι σήμερα το πόρισμα της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων της Βουλής (2010), για την μόλυνση του Πηνειού» και σημειώνει με νόημα «ελπίζω να μην κατέληξε σε κάποιον κάλαθο των αχρήστων».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της απάντησης του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Μωραΐτη:
«Η προστασία και ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων όλης της χώρας αποτελεί θέμα προτεραιότητας για το Υπουργείο και επιταγή της Εθνικής Νομοθεσίας, όπως αυτή έχει εναρμονισθεί με την Οδηγία Πλαίσιο (2000/60/ΕΚ) για τα Νερά.
Για τη Λεκάνη Απορροής του Πηνειού, βρίσκεται σε εξέλιξη η εκπόνηση της μελέτης «Κατάρτιση Σχεδίων Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων Θεσσαλίας, Ηπείρου και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, κατ’ εφαρμογή του Ν. 3199/2003 και του ΠΔ 51/2007». Τα Σχέδια Διαχείρισης που θα προκύψουν από αυτή τη μελέτη θα αντιμετωπίσουν συνολικά και συστηματικά στο πλαίσιο της κατάρτισης και εφαρμογής τους, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, το συνολικό πρόβλημα της ορθολογικής διαχείρισης και προστασίας των υδατικών πόρων της περιοχής και θα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την κατάρτιση Προγραμμάτων Μέτρων για την προστασία, αποκατάσταση και αναβάθμιση των επιφανειακών (εσωτερικών, μεταβατικών, παράκτιων) και υπόγειων υδατικών συστημάτων. Τα Σχέδια Διαχείρισης, με βάση το χρονοδιάγραμμα της υπό εκπόνηση μελέτης, θα έχουν ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2012.
Στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας 91/676/ΕΟΚ «περί προστασίας των νερών από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης» (ΚΥΑ 16190/1335/25-6-97, ΦΕΚ 519Β/25-6-97) καθορίστηκαν με την ΚΥΑ 19652/1906/99 (ΦΕΚ 1575Β/5-8-1999) ευπρόσβλητες ζώνες ως προς τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η περιοχή του Θεσσαλικού Πεδίου. Στη συνέχεια καταρτίσθηκε και θεσμοθετήθηκε με την ΚΥΑ 25638/2905 (ΦΕΚ 1422Β/2001) Πρόγραμμα Δράσης για το Θεσσαλικό Πεδίο. Το Πρόγραμμα Δράσης έχει επισπεύδοντα φορέα ως προς την παρακολούθηση της εφαρμογής του το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και αποσκοπεί στην εξειδίκευση και υλοποίηση των μέτρων για την πρόληψη και τη μείωση της ρύπανσης των νερών από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης.
Διευκρινίζεται, τέλος, ότι η Ειδική Γραμματεία Υδάτων έχει την ευθύνη κατάρτισης σε εθνικό επίπεδο, προγραμμάτων διαχείρισης και προστασίας του υδατικού δυναμικού της χώρας. Οι αρμοδιότητες για την προστασία των υδάτων ασκούνται από τις οικείες Διευθύνσεις Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και στη συγκεκριμένη περίπτωση αρμόδια είναι η Διεύθυνση Υδάτων Θεσσαλίας.
Η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (Ε,Υ.Ε.Π)/ΥΠΕΚΑ διενήργησε περιβαλλοντική επιθεώρηση στο Δημοτικό Σφαγείο Καλαμπάκας που είναι εγκατεστημένο και λειτουργεί στη θέση «Μεράι» Δήμου Καλαμπάκας, με ευθύνη της Δημοτικής Επιχείρησης Ανάπτυξης Καλαμπάκας «ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ». Κατά την αυτοψία (15-10-2008), ο υπεύθυνος της δραστηριότητας δήλωσε ότι από το Μάρτιο του 2007, τα υγρά απόβλητα μεταφέρονται με βυτία του Δήμου στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Καλαμπάκας και δεν διατίθενται στο χείμαρρο «Καβρόλακα», όπως όριζε η προσωρινή άδεια διάθεσης. Για τις περιβαλλοντικές παραβάσεις που βεβαιώθηκαν, μετά τον εν λόγω έλεγχο και αφορούσαν σε λειτουργία της δραστηριότητας χωρίς Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων σε ισχύ και σε μη τήρηση διατάξεων του Κανονισμού (ΕΚ) 1774/2002 για τον καθορισμό υγειονομικών κανόνων σχετικά με τα ζωικά υποπροϊόντα, η υπηρεσία διαβίβασε το φάκελο της υπόθεσης στον αρμόδιο εισαγγελέα, για τη διερεύνηση τυχόν αξιόποινων πράξεων και εισηγήθηκε αρμοδίως την επιβολή προστίμου ύψους 7.000 €, το οποίο και επιβλήθηκε με σχετική Απόφαση Νομάρχη Τρικάλων. Έκτοτε η Ε.Υ.Ε.Π. δεν ενημερώθηκε για πιθανές ενέργειες συμμόρφωσης της δραστηριότητας και δεν έλαβε αναφορές ή καταγγελίες για παράνομη διάθεση υγρών ή στερεών αποβλήτων σε φυσικούς αποδέκτες.
Στην ευρύτερη περιοχή της λεκάνης απορροής του ποταμού Πηνειού, έχουν διενεργηθεί, μέχρι σήμερα, 25 έλεγχοι και επανέλεγχοι σε 23 δραστηριότητες, στους Νομούς Λάρισας και Τρικάλων. Στις 20, από αυτές διαπιστώθηκαν παραβάσεις διατάξεων της κείμενης περιβαλλοντικής νομοθεσίας και εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων και για 19 από αυτές, για τις οποίες ολοκληρώθηκε η διαδικασία της παραγράφου Α.4 του άρθρου 9 του Ν.2947/01, συντάχθηκαν Πράξεις Βεβαίωσης Παράβασης, οι οποίες διαβιβάστηκαν στους αρμόδιους εισαγγελείς και αντίστοιχες εισηγήσεις επιβολής διοικητικών κυρώσεων (προστίμων).
Σημειώνεται ότι από το σύνολο των παραβάσεων που βεβαιώθηκαν, οι περισσότερες (ποσοστό 22%) αφορούν σε έλλειψη αδειών διάθεσης υγρών αποβλήτων και διαχείρισης στερεών αποβλήτων που, στην πλειοψηφία τους, εκδίδονται από Υπηρεσίες της οικείας Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ακολουθούν με ποσοστό 12% περίπου παραβάσεις που σχετίζονται α) με την παρακολούθηση των αέριων αποβλήτων, β) με την παρακολούθηση των υγρών αποβλήτων, γ) με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και δ) με τη διαχείριση των υγρών αποβλήτων.
Ο ποταμός Πηνειός, με μήκος 205 km και λεκάνη απορροής έκτασης 10.700 km2, πηγάζει από την Πίνδο διαρρέει τους Νομούς Τρικάλων και Λάρισας και τροφοδοτείται από τα νερά των παραποτάμων Ληθαίου, Πορταϊκοϋ, Παμίσου, Σοφαδίτικου, Ενιπέα, Τιταρήσιου και Ταυρωπού. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στη λεκάνη απορροής του και έχουν επιπτώσεις στην ποιότητα των νερών του είναι:
- Καλλιέργειες αρδευόμενες (υπεράντληση επιφανειακών και υπόγειων νερών) και ξηρικές,
- Κτηνοτροφικές μονάδες εντατικής και εκτατικής μορφής,
- Βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες, κυρίως αξιοποίησης προϊόντων πρωτογενούς τομέα παραγωγής,
- Εξορυκτικές δραστηριότητες (αμμοληψίες),
- Οικισμοί.
Ο Πηνειός δέχεται πιέσεις από όλα τα είδη δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στους Νομούς Τρικάλων, Καρδίτσας και Λάρισας. Το μεγαλύτερο πρόβλημα του είναι η μεγάλη μείωση της παροχής του κατά τους θερινούς μήνες (ορισμένες φορές είναι χωρίς ροή), με αποτέλεσμα τη σημαντική επιβάρυνση της ποιότητας των νερών του.
Η Ε.Υ.Ε.Π. συνεχίζει κατά προτεραιότητα ελέγχους και επανέλεγχους σε δραστηριότητες της περιοχής, με βασικό στόχο τη συμμόρφωση των παραβατών, προκειμένου να συμβάλλει στο μέτρο των αρμοδιοτήτων και δυνατοτήτων της, στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων επί των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών των νερών του π. Πηνειού και των παραποτάμων του.
Μετά από πρόσφατη καταγγελία για νεκρά ψάρια και μεγάλα ζώα στον ταμιευτήρα της τέως λίμνης Κάρλας, η Ε.Υ.Ε.Π. αναζήτησε στοιχεία του έργου της επαναδημιουργίας της λίμνης και της ποιότητας των υδάτων που χρησιμοποιούνται για την πλήρωση της (κυρίως νερά του π. Πηνειού) και αφού τα αξιολογήσει θα προγραμματίσει τους απαραίτητους ελέγχους σε σημειακές πηγές ρύπανσης.
Επισημαίνεται και τονίζεται η ανάγκη ελέγχου και επιτήρησης της καλλιεργητικής πρακτικής (εφαρμογή κανόνων ορθής γεωργικής πρακτικής) στις πεδινές εκτάσεις της Θεσσαλίας, από τις αρμόδιες τοπικές Υπηρεσίες και τους φορείς διαχείρισης, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η δυσμενής επίδραση των διάχυτων πηγών ρύπανσης, στα επιφανειακά και υπόγεια νερά και στα εδάφη των περιοχών αυτών».
