Mε σκοπό τη πληροφόρηση για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των παράνομων γεωργικών φαρμάκων, η Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής Π.Ε. Λάρισας υπενθυμίζει τα εξής:
Ποια είναι τα παράνομα φυτοφάρμακα και πώς αναγνωρίζονται
Τα παράνομα φυτοφάρμακα διακρίνονται από τα νόμιμα φυτοφάρμακα ως εξής:
Τα νόμιμα φυτοφάρμακα έχουν ετικέτα στην Ελληνική γλώσσα, που αναφέρει τον αριθμό έγκρισης, την εταιρεία κάτοχο της έγκρισης, τις οδηγίες χρήσης, τις προφυλάξεις που πρέπει να πάρει ο χρήστης όταν π.χ. ψεκάζει, τις οδηγίες για περίπτωση ατυχήματος κ.α. Το νόμιμο φυτοφάρμακο συνήθως εισάγεται σε μεγάλες συσκευασίες των 200 λίτρων από τις εταιρείες κατόχους των εγκρίσεων κυκλοφορίας και συσκευάζεται από τα Ελληνικά εργοστάσια φυτοφαρμάκων ή σε ετοιμόχρηστες συσκευασίες μέχρι είκοσι (20) λίτρων που φέρουν ετικέτα στην Ελληνική γλώσσα με τις ανωτέρω αναφερόμενες ενδείξεις.
Το παράνομο φυτοφάρμακο είναι σε μπουκάλι χωρίς ετικέτα ή σε μπουκάλι με ξενόγλωσση ετικέτα (συνήθως στη Βουλγαρική ή Τουρκική γλώσσα), εισάγεται με φορτηγά αυτοκίνητα με αλλοδαπούς οδηγούς, από παραγωγούς, ή από «μεσάζοντες» Ελληνικής ή αλλοδαπής υπηκοότητας σε συσκευασίες μέχρι 20 λίτρα για να μπορεί να πουληθεί άμεσα, χωρίς παραστατικά ή με παραστατικά που το περιγράφουν παραπλανητικά ως λίπασμα.
Με τα παράνομα φυτοφάρμακα, εκτίθενται σε μεγάλους κινδύνους οι χρήστες των προϊόντων, το περιβάλλον και οι καταναλωτές των προϊόντων που θα ψεκαστούν με παράνομα φυτοφάρμακα.
Ισχύουσα Κοινοτική και Εθνική νομοθεσία
Σύμφωνα με το άρθρο 28§1 του Κανονισμού (ΕΚ) 1107/2009 ένα φυτοπροστατευτικό προϊόν δεν διατίθεται στην αγορά ούτε χρησιμοποιείται αν δεν έχει αδειοδοτοθεί στο οικείο κράτος μέλος σύμφωνα με τον εν λόγω κανονισμό.
Ο Έλληνας παραγωγός δεν χρειάζεται να κατέχει γνώσεις νομοθεσίας φυτοφαρμάκων, αρκεί να γνωρίζει ότι από το 1977 που ψηφίστηκε ο ν.721/1977 (ΦΕΚ 298Α) τα νόμιμα φυτοφάρμακα έχουν ετικέτα στην Ελληνική γλώσσα και αριθμό έγκρισης κυκλοφορίας από το Υπουργείο Γεωργίας (νυν Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων) και ότι η μόνη υποχρέωσή του είναι η τήρηση των αναγραφόμενων επί της ετικέτας ενός φυτοφαρμάκου. Τα ελεγμένα και εγγυημένα φυτοφάρμακα διακινούνται από καταστήματα εμπορίας γεωργικών φαρμάκων από το 1973, τα οποία καταστήματα διαθέτουν γεωπόνο που τους παρέχει όχι μόνον το φυτοφάρμακο αλλά και την απαιτούμενη τεχνική στήριξη.
Όταν κάποιος διακινεί, μεταφέρει ή προμηθεύεται ένα παράνομο φυτοφάρμακο, το οποίο δεν είναι ελεγμένο, δεν έχει ετικέτα στην Ελληνική γλώσσα και δεν πουλιέται από κατάστημα εμπορίας γεωργικών φαρμάκων, ο κύριος λόγος είναι γιατί έχει μεγάλη διαφορά τιμής και συνεπώς θα κερδίσει το παράνομο χρηματικό όφελος, παρακάμπτοντας τη νομοθεσία και εκθέτοντας σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, τις καλλιέργειες και την οικονομία. Συνεπώς, και μόνον η ανυπαρξία ετικέτας ή η ύπαρξη ξενόγλωσσης ετικέτας στα φυτοφάρμακα τεκμηριώνει τη παράβαση για παράνομα φάρμακα.
Σύμφωνα με το άρθρο 9§3 του ν.4036/2012 (ΦΕΚ 8Α), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, «’Όποιος εισάγει, παρασκευάζει προς εμπορία, εμπορεύεται, κατέχει, διαθέτει καθ’ οιονδήποτε τρόπο, έστω και δωρεάν, ανταλλάσσει, μεταφέρει, χρησιμοποιεί ή διαφημίζει μέσα στη χώρα φυτοπροστατευτικό προϊόν, για το οποίο δεν έχει χορηγηθεί άδεια διάθεσης στην αγορά ή η άδεια διάθεσης στην αγορά τού έχει ανακληθεί ή δεν έχει χορηγηθεί άδεια παράλληλου εμπορίου ή δεν έχει χορηγηθεί άδεια πειραματισμού, τιμωρείται με πρόστιμο από χίλια (1.000) έως τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ. Τα εν λόγω φυτοπροστατευτικά προϊόντα δεσμεύονται και επανεξάγονται στη χώρα προέλευσης προκειμένου για χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) ή επιστρέφονται στο κράτος − μέλος αποστολής».
Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 10§3 του ν.4036/2012 (ΦΕΚ 8Α), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, «όποιος εισάγει, παρασκευάζει προς εμπορία, κατέχει, διαθέτει καθ΄ οποιονδήποτε τρόπο, έστω και δωρεάν, ανταλλάσσει, μεταφέρει ή χρησιμοποιεί μέσα στη χώρα φυτοπροστατευτικό προϊόν, για το οποίο δεν έχει χορηγηθεί άδεια διάθεσης στην αγορά ή του οποίου η άδεια διάθεσης στην αγορά έχει ανακληθεί ή για το οποίο δεν έχει χορηγηθεί άδεια παράλληλου εμπορίου, τιμωρείται με φυλάκιση από τρεις (3) μήνες έως ένα (1) έτος».
Κίνδυνοι από τα παράνομα φυτοφάρμακα
Τα παράνομα φυτοφάρμακα είναι επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία, για τις καλλιέργειες και η διακίνησή τους επιφέρει σημαντικές ζημίες στην εθνική οικονομία. Τα χαρακτηριστικά επικινδυνότητας των παράνομων φυτοφαρμάκων είναι:
- Δεν έχουν ελεγχθεί και εγκριθεί στη χώρα μας, συνεπώς μπορεί να μην περιέχουν τη δραστική ουσία στην κατάλληλη συγκέντρωση (νοθευμένα) ή να μην έχουν τις κατάλληλες πρόσθετες ουσίες που προάγουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του κάθε φυτοφαρμάκου ή να περιέχουν επιβλαβείς για την υγεία προσμίξεις λόγω του μη ποιοτικού τρόπου παρασκευής τους. Αποτέλεσμα της μειωμένης ποιότητας των παράνομων φυτοφαρμάκων ήταν οι σημαντικές καταστροφές που υπέστησαν βαμβακοκαλλιεργητές στις περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας.
- Τα παράνομα φυτοφάρμακα συνήθως δεν φέρουν ετικέτα στην Ελληνική γλώσσα. Είναι συσκευασμένα σε δοχεία χωρίς καμία ένδειξη είτε με ξενόγλωσση ετικέτα (συνήθως στη Βουλγαρική ή Τουρκική γλώσσα). Και στις δύο περιπτώσεις ο παραγωγός χρήστης των παράνομων φυτοφαρμάκων δεν γνωρίζει και δεν μπορεί να πληροφορηθεί για τις οδηγίες χρήσης, για τις προφυλάξεις, για το αντίδοτο σε περίπτωση ατυχήματος, κ.α.
- Πολύ συχνά τα παράνομα φυτοφάρμακα οδηγούν ακόμη και σε οξείες δηλητηριάσεις και θανάτους όπως για παράδειγμα σκευάσματα με δραστική ουσία paraquat, όπου παρά την απαγόρευσή τους από το 2007, ακόμη και φέτος το 2012, το Κέντρο Δηλητηριάσεων έχει επανειλημμένως ενημερώσει για θανάτους από την εν λόγω ουσία.
- Στις περιπτώσεις εκείνες όπου το παράνομο φυτοφάρμακο περιέχει δραστική ουσία που έχει απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στους ανωτέρω κινδύνους προστίθεται ο κίνδυνος της απόρριψης φορτίων εξαχθέντων προϊόντων, λόγω ανεύρεσης υπολειμμάτων του παράνομου φυτοφαρμάκου και η προκαλούμενη δυσφήμιση των Ελληνικών προϊόντων.
Για οποιαδήποτε πληροφορία ή διευκρίνιση, παρακαλούμε όπως επικοινωνήσετε με το Τμήμα Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της Δ/νσης Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής Π.Ε. Λάρισας.
