Στην πρώτη φάση του κυβερνητικού έργου έχει γίνει συγκεκριμένη προσπάθεια να απομακρυνθεί ο κίνδυνος της άτακτης χρεωκοπίας και της επιστροφής στη δραχμή.
Όμως όταν απομακρύνθηκε σχετικά ο κίνδυνος της άμεσης χρεωκοπίας η δικομματική πλέον κυβέρνηση χειρίστηκε την κρίση με τρόπο παράδοξο. Και εξηγούμαι: ενώ ως διακηρυγμένο στόχο είχε να οργανώσει και να εκσυγχρονίσει την ελληνική οικονομία σύμφωνα με πρότυπα ευρωπαϊκά όλες της οι ενέργειες οδηγούσαν σε αντίθετο αποτέλεσμα… Η κυβέρνηση με τις επιλογές της μέρα τη μέρα, βήμα το βήμα, μέτρο το μέτρο διαμόρφωσε ένα νέο τοπίο στην οικονομία και την κοινωνία μας. Μετέτρεψε την ελληνική οικονομία αντί για μία ευρωπαϊκή και σύγχρονη οικονομία σε μια οικονομία λατινοαμερικάνικου τύπου. Και εξηγούμαι:
Φανταστείτε την ελληνική οικονομία, σαν μια εικόνα με τέσσερις ομόκεντρους κύκλους:
Στο κέντρο, τέσσερις τράπεζες συγκροτούν τον σκληρό ολιγοπωλιακό πυρήνα της οικονομίας (κάνετε μια σύγκριση πόσες τράπεζες διαθέτουν οι εταίροι μας).
Στο δεύτερο κύκλο -ολόγυρα από αυτές- ελάχιστοι ιδιώτες, κατ’ ευφημισμό “επενδυτές”, που συνδέονται με ξένα ισχυρά κεφάλαια, -μετρημένοι στα δάχτυλα- αποκτούν φιλέτα της οικονομίας κατ’ αποκλειστικότητα (στο real estate, στην ηλεκτρική ενέργεια, στις ανανεώσιμες πηγές, στα πετρέλαια, στα τυχερά παίγνια, στις μεταφορές, στον ορυκτό πλούτο, τις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες…) ελέγχουν για αποκλειστικό τους λογαριασμό το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου της χώρας. Είναι όλοι εκείνοι που όταν προκηρύσσονται διαγωνισμοί απομένουν μόνοι διεκδικητές και παίρνουν την μεγάλη δουλειά.
Στον τρίτο κύκλο οι εναπομείναντες μικρομεσαίοι (ευάλωτοι επιχειρηματίες, στριμωγμένοι έμποροι, υπάλληλοι με κουτσουρεμένους μισθούς) και
Ολόγυρα, στον εξωτερικό κύκλο, οι νεόπτωχοι, οι κατεστραμμένοι από την κρίση και το ενάμισι εκατομμύριο άνεργοι που συγκροτούν τον πληθυσμό της κοινωνικής μας “φαβέλας”.
Αυτό το τοπίο δεν έγινε τυχαία. Δεν έγινε μόνο από τα μνημόνια. Έγινε και από συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές και προτεραιότητες που χρησιμοποίησαν τα μνημόνια ως κάλυψη. Για να παραχθεί συνέβαλαν μέτρα -που δεν τα επέβαλαν αυτά καθ εαυτά τα μνημόνια. Σκεφτείτε μονάχα την φορολογία: κανένα μνημόνιο δεν επέβαλε την κατάργηση της προοδευτικής φορολόγησης, δηλαδή ο καθένας να πληρώνει φόρο ανάλογα με τα εισοδήματά του, μια αρχή πάνω στην οποία βασίζονται όλα τα ευρωπαϊκά κράτη. Ήταν πολιτική επιλογή να φορολογηθούν έως και οι άστεγοι. Κανένα μνημόνιο δεν επέβαλε την συγκεκριμένη τρέλα του ΕΝΦΙΑ έτσι όπως προέκυψε. Κανένα μνημόνιο δεν επέβαλε να διαλυθεί η ΕΡΤ όπως διαλύθηκε και όπως ανασυστήθηκε ως ΝΕΡΙΤ. Κανένα μνημόνιο δεν επέβαλε να γίνει η αξιολόγηση με τον τρόπο που έγινε, ούτε κάποιο μνημόνιο επέβαλε τη λειτουργία των λαϊκών αγορών όπως συγκεκριμένα προέκυψε. Θα μπορούσα να απαριθμώ πολλά αντίστοιχα.
Οι κυβερνητικές επιλογές, ακόμα κι όταν πήγαιναν να εξειδικεύσουν μνημονιακές επιταγές, είχαν το χαρακτήρα τακτοποίησης αποσπασματικών συμφερόντων και ποτέ δεν έρχονταν να αμφισβητήσουν συνολικά το πελατειακό και κρατικιστικό παραγωγικό μοντέλο. Το αντίθετο μάλλον. Προσπάθησαν και στήνουν ένα “νέο” κράτος σε μια χειραγωγημένη λατινοαμερικάνικου τύπου οικονομία και κοινωνία.
Και αυτή η επιλογή έρχεται να συμπληρωθεί με τις άτολμες επεμβάσεις για θεσμικά ελλείμματα που λιμνάζουν: η κωδικοποίηση της νομοθεσίας, οι φορολογικές αρμοδιότητες στην Αυτοδιοίκηση, ο εκλογικός νόμος, η ευθύνη των υπουργών, η διαφάνεια, η φοροδιαφυγή, το λαθρεμπόριο, η απονομή της δικαιοσύνης. Τίποτε δεν κινείται με ολοκληρωμένη λογική και σαφείς στόχους.
Ούτε καν για το ζήτημα της διευθέτησης του χρέους. Δεν αντιλαμβάνεσθε ότι η συμφωνία για το χρέος πρέπει να είναι πολιτική και η διαπραγμάτευση να μετατραπεί σε μια διαδικασία κοινού συμφέροντος κι όχι υποβολής θέσεων. Αλλά κι ότι ταυτόχρονα απαιτείται μια κοινωνικά ελεγκτέα διαδικασία εξωτερικού δανεισμού της χώρας.
Και επιπλέον πουθενά δεν υπάρχει η κατάθεση των προτάσεων σας για την Ελλάδα μετά την κρίση. Γιατί -αν δεχτούμε, όπως λέτε, ότι βγαίνουμε από το μνημόνιο – μετά τι θα υπάρξει; Ποιο είναι το σχέδιό σας ;
Όσο δεν απαντάτε αλλά πορεύεσθε με επιλογές που ευνοούν τελικά την οικονομία του παρασκηνίου, ενισχύοντας όσους βγαίνουν κερδισμένοι από την κρίση, δεν είναι δυνατό να σας δώσω την ψήφο μου.
Θωμάς Ψύρρας
Βουλευτής Ν. Λάρισας
