Πριν από σαράντα περίπου χρόνια, στις 5 Ιουνίου του 1972, ο ΟΗΕ καθιέρωσε την 5η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος για να θυμίζει τη σημασία της Διάσκεψης της Στοκχόλμης για το Ανθρώπινο Περιβάλλον.
Κάθε χρόνο τη μέρα αυτή γράφονται πολλά, στα έντυπα και ηλεκτρονικά Μέσα Μαζικής ενημέρωσης, για το περιβάλλον αλλά η πραγματική και ουσιαστική διαπίστωση κάθε χρόνο βρίσκει τον πλανήτη με περισσότερα και νέα περιβαλλοντικά προβλήματα σε παγκόσμιο ή εθνικό επίπεδο. Η κλιματική αλλαγή, τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται συχνότερα και εντονότερα, τα πυρηνικά ατυχήματα, τα συχνά τροφικά σκάνδαλα, οι επιδημίες και πολλά άλλα, δημιουργούν ένα ασταθές κλίμα σε ένα εύθραυστο περιβάλλον όπου αναδεικνύεται με τον χειρότερο τρόπο το τίμημα της ανθρώπινης απληστίας για οικονομικό κέρδος και η αδιαφορία για την ποιότητα του περιβάλλοντος.
Η συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση του πλανήτη συχνά αποδεικνύει πόσο ανεπαρκής είναι ο άνθρωπος να αντιμετωπίσει τόσο τις όποιες αστοχίες των επιτευγμάτων του, όπως για παράδειγμα η πυρηνική ενέργεια που μέχρι πριν το ατύχημα της Ιαπωνίας παρουσιαζόταν ως η πλέον ¨καθαρή¨ ενέργεια, όσο και τις συνέπειες από την κλιματική αλλαγή που επέφερε η αλόγιστη χρήση των φυσικών πόρων.
Άραγε η Παγκόσμια ΗΜΕΡΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, είναι μια μέρα για γιορτή και αφορμή για εκδηλώσεις για το περιβάλλον ή πρέπει να είναι μια μέρα περισυλλογής και προβληματισμού για την ποιότητα του περιβάλλοντος, για την κατάσταση του πλανήτη, για τη συνεισφορά του καθενός μας στο σημερινό πρόβλημα. Πρέπει να είναι μια αφετηρία επαγρύπνησης για όλους μας και επαναπροσδιορισμού πως πρέπει να συμπεριφέρεται και να ζει ο καθένας μας και τις 365 μέρες του χρόνου, για ένα καλύτερο οικολογικά πλανήτη, για μια καλύτερη και ποιοτικότερη ζωή.
Η ποιότητα του πλανήτη εξαρτάται από την ποιότητα του περιβάλλοντος που διατηρεί ο καθένας στην κοινωνία που ζει και δραστηριοποιείται, δηλαδή στην πόλη, την περιφέρεια, τη χώρα του. Η διαπίστωση των προβλημάτων του πλανήτη, αντικατοπτρίζει την τοπική υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Και δημιουργείται εύλογα το ερώτημα, τι πρέπει να αλλάξει ο καθένας στην καθημερινότητά του για να βελτιωθεί ποιοτικά το περιβάλλον και η ζωή του.
Ο κάθε πολίτης μπορεί να συμβάλλει με τη δική του συμπεριφορά στην σωτηρία του περιβάλλοντος, με την αλλαγή κάποιων απλών καθημερινών συνηθειών όπως:
- – Συμμετοχή στην ανακύκλωση, που ελαχιστοποιεί τα απορρίμματα για τις χωματερές, δημιουργεί θέσεις εργασίας, εξοικονομεί ενέργεια
- – Ελαχιστοποίηση της χρήσης του Ι.Χ. στις πλέον απαραίτητες περιπτώσεις, και την αντικατάστασή του με τα μέσα μαζικής μεταφοράς και με το ποδήλατο
- – Περιορισμό στο ελάχιστο της ενέργειας που καταναλώνεται στα σπίτια ή τους επαγγελματικούς χώρους με την χρήση οικονομικών λαμπτήρων, το κλείσιμο των ηλεκτρικών συσκευών (ακόμη και στην αναμονή καταναλώνουν ενέργεια), με την ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού στίγματός τους
- – Τη δημιουργία μικροκλίματος σε επίπεδο γειτονιάς, συνοικίας με την χρήση πρασίνου, κυρίως μεγάλων δέντρων σε κήπους, πεζοδρόμια, ακάλυπτους χώρους, αλλά και γενικά βλάστησης στα μπαλκόνια και τις ταράτσες
- – Με την ορθολογική χρήση του νερού και τον περιορισμό της σπατάλης του
Αλλά και η τοπική αυτοδιοίκηση (δήμοι, περιφέρειες) πρέπει να έχουν ως στόχο να ελαχιστοποιήσουν το περιβαλλοντικό τους στίγμα μέσα από μια σειρά απλών αλλά τόσο ουσιαστικών δράσεων που θα βελτιώσουν το περιβάλλον τους. Για να υπάρχουν τα καλύτερα και άμεσα αποτελέσματα σε μια τέτοια προσπάθεια θα πρέπει:
- – Να ενισχύουν ατομικές οικολογικές προσπάθειες των πολιτών τους, όπως για παράδειγμα, κίνητρα για βράβευση του πιο πράσινου μπαλκονιού, ταράτσας, της πιο πράσινης πολυκατοικίας, σχολείου ή άλλου κτηρίου
- – Να παρέχουν κίνητρα, όπως μειωμένα δημοτικά τέλη σε δημότες που κάνουν ανακύκλωση, κομποστοποίηση και επιβαρύνουν λιγότερο οικονομικά το δήμο τους με τον περιορισμό των απορριμμάτων τους
- – Να δημιουργήσουν ή να αξιοποιήσουν τα τμήματα-υπηρεσίες πρασίνου και περιβάλλοντος με τη δημιουργία ιδιόκτητων φυτωρίων για παραγωγή φυτευτικού υλικού αλλά και φυτοχώματος (από κομποστοποίηση των φυτικών υπολειμμάτων από κλαδεύσεις) που θα χρησιμοποιούνται στους κοινόχρηστους χώρους και παρτέρια
- – Η φύτευση αυτοφυών ειδών στους κοινόχρηστους χώρους (πάρκα, δεντροστοιχίες, ελευθέρους χώρους δημόσιων κτηρίων) και κυρίως μεγάλων δέντρων, επιστημονικά επιλεγμένων κατά περίπτωση, τα οποία σε πλήρη ανάπτυξη δημιουργούν μικροκλίμα
- – Η σωστή επιλογή των ειδών δέντρων σε πάρκα, ακάλυπτους χώρους και δεντροστοιχίες θα πρέπει να συνδυαστεί με το σταμάτημα μιας άστοχης συνήθειας, αυτής του κλαδέματος (στην ουσία κουτσούρεμα, αφού διατηρείται μόνο ο κορμός ακόμη και σε μεγάλης ηλικίας δέντρα) που στερεί από τον πολίτη πράσινο, ίσκιο το καλοκαίρι αλλά και χρήματα και προσωπικό από τα ταμεία του δήμου που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε άλλες εργασίες πρασίνου
- – Δημιουργία χρονοδιαγράμματος δράσεων για πρασίνισμα όλων των προσφερόμενων δημοτικών και δημόσιων εκτάσεων με την αξιοποίηση συλλόγων και εθελοντών αλλά και των σχετικών επιστημόνων
- – Διαρκή Εκπαίδευση των υπαλλήλων των δήμων που ασχολούνται με την καθαριότητα και το πράσινο
- – Παράλληλα ενημέρωση των δημοτών, με ποικίλους τρόπους, για τις δράσεις του δήμου που αφορά θέματα βελτίωσης του περιβάλλοντος, ώστε να εκλείψει η σημερινή άγνοια αλλά και η συνήθης καχυποψία που υπάρχει δυστυχώς σε πολύ κόσμο για θέματα ανακύκλωσης αλλά και φιλοπεριβαλλοντικής συμπεριφοράς
Η διεθνής πρακτική έχει δείξει ότι η ύπαρξη ενημέρωσης με τη διανομή έντυπου υλικού, με τη χρήση της τεχνολογίας, με τη διοργάνωση ημερίδων αλλά και η δημιουργία κινήτρων προς τους πολίτες στις τοπικές κοινωνίες μπορεί να αποφέρει θεαματικότερα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα συμμετοχής.
Είναι γεγονός ότι και το περιβάλλον πρώτιστα είναι θέμα παιδείας. Χρειάζεται διαρκής εκπαίδευση – κατάρτιση όλων των πολιτών, συμμετοχή όλων των φορέων, ώστε σε ατομικό, οικογενειακό αλλά και επαγγελματικό επίπεδο να αλλάξει η συμπεριφορά σε απλές καθημερινές συνήθειες.