Ειλικρινή συνεργασία, ετοιμότητα, σωστό προγραμματισμό και ταχύτητα απ’ όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, για την ομαλή πορεία του ΕΣΠΑ 2014-2020, έκρινε επιβεβλημένες ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός, μιλώντας σήμερα στη δεύτερη συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος (Π.Ε.Π.) Θεσσαλίας 2014-2020.
Η Επιτροπή ενημερώθηκε για την πρόοδο του Προγράμματος και τον προγραμματισμό ενεργειών για το επόμενο διάστημα, για ειδικά θέματα όπως οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις και Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης, το σχέδιο αξιολόγησης, θέματα αιρεσιμοτήτων και άλλα. Τα συμπεράσματα και Αποφάσεις της Επιτροπής, θα αποτελέσουν τη βάση περαιτέρω εξέλιξης του Προγράμματος. Στη συνεδρίαση συμμετείχαν όλα τα μέλη της, που εκπροσωπούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και περισσότερους από 50 φορείς της δημόσιας διοίκησης και συλλογικών φορέων και οργάνων.
Στην ομιλία του ο κ. Κ. Αγοραστός, αφού καλωσόρισε τα μέλη της Επιτροπής επισήμανε μεταξύ άλλων τα εξής: «Το ΕΣΠΑ αποτελεί το μοναδικό ίσως αξιόπιστο χρηματοδοτικό εργαλείο αυτή τη στιγμή στη χώρα, στη δύσκολη οικονομική πραγματικότητα που αντιμετωπίζει. Χρειάζεται όμως από όλους τους φορείς ειλικρινής συνεργασία, ετοιμότητα, σωστό προγραμματισμό και ταχύτητα, έτσι ώστε τα αποτελέσματα να έρθουν γρηγορότερα στους συνανθρώπους μας, στην οικονομία και σε ολόκληρη την κοινωνία.
Εμείς στο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας έχουμε εξειδικεύσει το 48,8 % των δράσεων, έχουμε πιάσει τους στόχους μας, η οποίοι τέθηκαν όχι εξ’ αρχής αλλά με την προκαταβολή που πήρε η χώρα μας και έτσι δεσμεύτηκε να τους θέσει. Έχουμε εξειδικεύσει έργα και δράσεις σε όλα τα πεδία και τους θεματικούς στόχους και όπου μπορούσαμε. Υπάρχουν όμως προβλήματα σε ότι αφορά την έκδοση προτύπων διακηρύξεων για τα δημόσια έργα και τις προμήθειες, το νομικό πλαίσιο εξειδίκευσης από τα αρμόδια Υπουργεία,, την αποσαφίνιση των δράσεων που καλύπτονται από τα ΠΕΠ και από το Τομεακό, τις αιρεσιμότητες, που είναι σε οριζόντιο κεντρικό επίπεδο και εκεί πρέπει τα Υπουργεία να βρουν τη λύση, ώστε να δοθεί το πράσινο φως στη διαδικασία εξειδίκευσης και προκήρυξης και των άλλων δράσεων όπως είναι η RIS3, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα έργα περιβάλλοντος. Η πρόσφατη αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις (Ν.4412/2016), επέφερε καθυστέρηση στην έναρξη διαγωνιστικής διαδικασίας στα έργα που είναι αναλογικά σημαντικού προϋπολογισμού και από τα οποία αναμένονται κατά την πρόβλεψη δαπάνες. Η διάταξη περί απαίτησης ολοκλήρωσης απαλλοτριώσεων προ της έναρξης των κατασκευαστικών έργων, εφόσον δεν τροποποιηθεί νομοθετικά, θα επιφέρει μεγάλες καθυστερήσεις στα έργα που εμπίπτουν σε αυτήν, όπως έργο ήδη ενταγμένο».
Αναφερόμενος στην πορεία του ΠΕΠ Θεσσαλίας ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας επεσήμανε:
Το ΠΕΠ Θεσσαλίας 2014-2020, εγκρίθηκε 18-12-2014 με Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) με ποσοστό 80%.
Ο συνολικός προϋπολογισμός του ανέρχεται σε 401.130.674 ευρώ δημόσια δαπάνη, εκ των οποίων ποσό 320.904.539 ευρώ αποτελούν την κοινοτική συνδρομή.
Στο ποσό της κοινοτικής συνδρομής το Ε.Κ.Τ. συνεισφέρει με ποσό 57.094.659 ευρώ και το Ε.Τ.Π.Α. με ποσό 263.809.880 ευρώ.
Η σύνταξή του έγινε σύμφωνα με τους εγκεκριμένους Κανονισμούς της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020, το εγκεκριμένο εθνικό Σ.Ε.Σ. 2014-2020 για τη χώρα (5ος-2014), τη Στρατηγική Ευρώπη 2020, τις εθνικές τομεακές πολιτικές όπου το αφορούν, τις κατευθύνσεις και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την υφιστάμενη κατάσταση όπως καταγράφηκε σε κάθε επιμέρους τομέα στη Θεσσαλία, τις απειλές, τα δυνατά σημεία και τις δυνατότητες που υπάρχουν στην περιφέρεια, τις συνέργειες με τα Τομεακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014-2020 και, μέσα από μια διευρυμένη και επί μακρόν διαβούλευση με όλους τους φορείς της Θεσσαλίας.
Η Περιφερειακή Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης στη Θεσσαλία (RIS3 Thessaly), που λαμβάνεται υπόψη κύρια στους Θεματικούς Στόχους 1, 2 και 3 του ΠΕΠ, εκπονήθηκε παράλληλα και συνεισέφερε στην κατάρτιση του ΠΕΠ και πλέον και στην εξειδίκευσή του.
Η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που εκπονήθηκε για το ΠΕΠ 2014-2020 και όπως εγκρίθηκε, εξετάζει και αξιολογεί το Πρόγραμμα και τις παρεμβάσεις του σε σχέση με το περιβάλλον, προτείνοντας μέτρα διασφάλισής του κατά την εφαρμογή του.
Και βέβαια πρέπει να αναφέρουμε και μια σειρά από Περιφερειακές Στρατηγικές και Σχέδια, που εκπονήθηκαν και λαμβάνονται στο ΠΕΠ. Αναφέρουμε ενδεικτικά , τη Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη και καταπολέμηση της φτώχειας, το Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής ποταμών στη Θεσσαλία (ΣΔΛΑΠ) , το ΠΕΣΔΑ Θεσσαλίας που σήμερα έχει πλέον κυρωθεί, κ.α.
Οι Στρατηγικοί Στόχοι του ΠΕΠ είναι :
- Ανάσχεση της συρρίκνωσης της επιχειρηματικής και εν γένει παραγωγικής δραστηριότητας και ενδυνάμωση της ελκυστικότητας της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της Περιφέρειας και των επιχειρήσεων της.
- Ανάπτυξη, αξιοποίηση και αύξηση της συμμετοχής του ανθρώπινου δυναμικού στην αγορά εργασίας και ενεργός ένταξη και κοινωνική ενσωμάτωση .
- Ανάπτυξη και δικτύωση του ερευνητικού ιστού της Περιφέρειας και σύνδεση του με το παραγωγικό / επιχειρηματικό περιβάλλον και την δημόσια διοίκηση της Περιφέρειας
- Συμπλήρωση – ολοκλήρωση διατηρήσιμων και ασφαλούς χρήσης μεταφορικών υποδομών για την ανάπτυξη και την απασχόληση.
- Προστασία του περιβάλλοντος και των πόρων και μετάβαση προς μια οικονομία φιλική προς το περιβάλλον, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την αποδοτική χρήση των πόρων.
- Εφαρμογή προγραμμάτων χωρικής ανάπτυξης για αύξηση απασχολησιμότητας και αντιμετώπιση φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού στο πλαίσιο της χωρικής συνοχής των υποπεριοχών της Θεσσαλίας.
- Οι Άξονες συνοπτικά καλύπτουν 10 «Θεματικούς Στόχους» του Κανονισμού (εκ των 11 που προβλέπονται , καθόσον ο α-α 11 δεν εντάσσεται στα ΠΕΠ) , που είναι :
- α/α 1 : Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας
- α/α 2 : Βελτίωση της πρόσβασης, της χρήσης και της ποιότητας των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών
- α/α 3 : Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων
- α/α 4 : Υποστήριξη της μετάβασης προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε όλους τους τομείς
- α/α 5 : Προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της πρόληψης και της διαχείρισης κινδύνων
- α/α 6 : Διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων
- α/α 7 : Προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και άρση των προβλημάτων σε βασικές υποδομές δικτύων
- α/α 8 : Προώθηση της βιώσιμης και ποιοτικής απασχόλησης και υποστήριξη της κινητικότητας της εργασίας
- α/α 9 : Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας και των διακρίσεων
- α/α 10 : Επένδυση στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και την επαγγελματική κατάρτιση για την απόκτηση δεξιοτήτων και τη διά βίου μάθηση
Δημοσιονομική εξέλιξη Προγράμματος στις 11 Οκτωβρίου 2016 – Προβλέψεις :
Η πρόοδος του ΠΕΠ Θεσσαλίας 2014-2020 από την έναρξή του έως την 11η-10-2016, είναι :
Έχουν εξειδικευτεί δράσεις συνολικού προϋπολογισμού 185.536.371 ευρώ, που αντιστοιχεί στο 46,3% του Προγράμματος.
Έχουν εκδοθεί Προσκλήσεις σε όρους συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης ποσού 109.248.531 ευρώ, που αντιστοιχεί στο 27,2% του Προγράμματος.
Έχουν ενταχθεί Πράξεις σε όρους επιλέξιμης δημόσιας δαπάνης ποσού 72.938.097 ευρώ, που αντιστοιχεί στο 18,2% του Προγράμματος.
Έχουν αναληφθεί Νομικές Δεσμεύσεις σε όρους επιλέξιμης δημόσιας δαπάνης ποσού 13.571.480 ευρώ, που αντιστοιχεί στο 3,4% του Προγράμματος.
Έχουν καταχωρηθεί δαπάνες στο Ο.Π.Σ. σε όρους επιλέξιμης δημόσιας δαπάνης ποσού 4.537.985 ευρώ, που αντιστοιχεί στο 1,1% του Προγράμματος.
Με την εξειδίκευση που προτείνεται στην παρούσα συνεδρίαση για 3 νέες δράσεις προϋπολογισμού 10,2 εκατ. ευρώ, το ποσοστό συνολικής εξειδίκευσης του Προγράμματος ανέρχεται σε 48,8%.
Η πρόβλεψη είναι ότι οι δαπάνες στο τέλος του 2016 που θα καταχωρηθούν στο Ηλεκτρονικό Σύστημα (Ο.Π.Σ.), θα έχουν υπερβεί το 7% ανά Ταμείο (ΕΤΠΑ και ΕΚΤ), άρα θα καλύψουν την υποχρέωση για το ποσό της προκαταβολής κοινοτικής συγχρηματοδότησης που λήφθηκε για το ΠΕΠ.
Βεβαίως αυτό απαιτεί πολύ μεγάλη εργασία αλλά και στενή συνεργασία και χρονοδιαγράμματα που πρέπει να τηρηθούν, τόσο από την Υπηρεσία Διαχείρισης όσο και από τους Δικαιούχους Φορείς.
Ως προς τις Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις του Προγράμματος, πρόοδος σημειώνεται σε ότι αφορά στη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη (Β.Α.Α.), όπου εκδόθηκε από την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης σχετική Πρόσκληση προς τις αστικές αρχές Λάρισας και Βόλου, κατατέθηκαν όπως προβλέπονταν οι σχετικές προτάσεις και τελούν υπό αξιολόγηση.
Πέραν των πόρων του ΠΕΠ Θεσσαλίας, η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Ε.Π. Περιφέρειας Θεσσαλίας, διαχειρίζεται ως Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης, πόρους του ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014-2020, και ειδικότερα πόρους περίπου 85 εκ.ευρώ δημόσια δαπάνη που αφορούν σε α) υποδομές διαχείρισης απορριμμάτων και β) υποδομές διαχείρισης αστικών λυμάτων σε οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας. Λαμβανομένου ότι η πρόοδος των τομέων αυτών είναι άμεσα συναρτημένη με τον σχεδιασμό του ΥΜΕΠΕΡΑΑ, την πρόοδο των Προσκλήσεων που ήδη εξέδωσε (2016) και την πρόοδο του ΠΕΣΔΑ Θεσσαλίας, εκ μέρους της Ε.Υ.Δ. δεν εκδόθηκαν έως σήμερα Προσκλήσεις. Αναμένεται να εκδοθεί εντός του 2016 η Πρόσκληση που αφορά σε διαχείριση λυμάτων και ακολούθως η Πρόσκληση που αφορά σε διαχείριση απορριμμάτων.
Σε ότι αφορά στο ΠΑΑ, δεδομένης της εκχώρησης σημαντικών πόρων του για διαχείριση στην Περιφέρεια, συνεργαζόμαστε τόσο με τις αρμόδιες περιφερειακές υπηρεσίες αγροτικής ανάπτυξης όσο και με τις αρμόδιες υπηρεσίες διαχείρισης και εφαρμογής του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, στο σχεδιασμό των δράσεων και εξειδίκευση διαδικασιών για την εκχώρηση και ενεργοποίηση του Προγράμματος. Σε πρώτη φάση σχεδιάστηκε η δράση που αφορά στους Νέους Γεωργούς, ενώ ήδη ενεργοποιήθηκαν τα προγράμματα Leader που βρίσκονται στη β΄ φάση αξιολόγησης, και των οποίων η διαχείριση θα αναληφθεί από την Ε.Υ.Δ.
Τέλος, το ΕΣΠΑ 2007-2013 και τα Προγράμματά του που έληξαν στο τέλος 2015, βρίσκονται σήμερα σε φάση ολοκλήρωσης, ήτοι, έλεγχο των έργων που παραμένουν σε αυτά για έκδοση της προβλεπόμενης Απόφασης Ολοκλήρωσής τους ή απόσυρσης των έργων που είτε δεν ικανοποίησαν έγκαιρα τους στόχους ένταξής τους σημειώνοντας καθυστέρηση στην ολοκλήρωσή τους είτε για λόγους απαίτησης απομείωσης της υπερδέσμευσης που σημειώνεται στα Προγράμματα. Διενεργούνται οι τελικοί έλεγχοι έργων και Προγραμμάτων και συντάσσονται οι Τελικές Εκθέσεις τους με καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο 2017.
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο κ. Κ. Αγοραστός τόνισε: «Στον τρέχοντα χρόνο, έχει επιτευχθεί πρόοδος που επιτρέπει με βεβαιότητα να υπάρξει πρόβλεψη τόσο για την ικανοποίηση των στόχων απορρόφησης 2016 (μη επηρεάζουσα τον προϋπολογισμό του ΠΕΠ βεβαίως, αλλά τα δημοσιονομικά της χώρας), όσο και μεσοπρόσθεσμης (στόχοι τέλους 2017), αλλά και ενεργοποίησης σημαντικών τομέων του Προγράμματος / όπως δράσεις επιχειρηματικότητας ή διαχείρισης απορριμμάτων – σε σύντομο πλέον χρονικό διάστημα. Έγιναν πολλά, μέσα από συνεργασίες φορέων σε περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο, και πολλή δουλειά. Έχουμε να κάνουμε βέβαια πολλά ακόμα και με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Σίγουρα δεν μπορούν να γίνουν όλα από το ΠΕΠ. Με δεδομένο το περιορισμένο των πόρων του ΠΕΠ αλλά και τις ανάγκες της περιφέρειας και των πολιτών της, πρέπει να ιεραρχήσουμε ανάγκες και προτεραιότητες και να κατευθύνουμε τους πόρους στην ύψιστης σημασίας και με ενέργειες μείωσης χρόνων. Και η Επιτροπή Παρακολούθησης σήμερα, έχει πολλά να συνεισφέρει σε αυτό».
