Πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 3 Νοεμβρίου 2016, στα πλαίσια του εορτασμού των εν Λαρίση Αγίων, η πέμπτη, κατά σειρά, επιστημονική ημερίδα Λαρισαϊκών Αγιολογικών Σπουδών, που διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου στο φιλόξενο αμφιθέατρο του Χατζηγιάννειου Πνευματικού Κέντρου Λάρισας. Η ημερίδα ξεκίνησε με προσευχή προς τους Αγίους της Λάρισας και καλωσόρισμα των συμμετεχόντων από τον Πρωτοσύγκελλο της Ι. Μ. Λαρίσης και Τυρνάβου, Aρχιμ. Αχίλλιο Τσούτσουρα. Θεματικό κέντρο των εργασιών της πέμπτης ημερίδας ήταν η προβολή της προσωπικότητας του Διονυσίου Φιλοσόφου, Μητροπολίτου Λαρίσης και της ιστορίας των νεότερων μνημείων και ναών της πόλης.
Το θέμα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου ήταν: «Οι Άγιοι της Εκκλησίας, φίλοι του Θεού και πολίτες της Βασιλείας Του». Η εισήγηση του Σεβασμιωτάτου παρουσίασε την αγιότητα ως γεγονός εκκλησιαστικό, το οποίο αφορά τους πιστούς ως μέλη ενός συγκεκριμένου σώματος, του σώματος του Χριστού, δηλαδή της Εκκλησίας. Η Εκκλησία ως σώμα Χριστού καθιστά Αγίους, γι’ αυτό και καλείται Αγία, και είναι αυτή η οποία καθιστά τα μέλη Της, μέλη τίμια της Βασιλείας του Θεού. Επιπλέον όμως η αγιότητα επειδή είναι γεγονός εκκλησιαστικό καθίσταται συγχρόνως και γεγονός εσχατολογικό, αυτός δε ο εσχατολογικός προσανατολισμός περιγράφεται από τους Πατέρες της Εκκλησίας με τον όρο της «φιλίας», ως τρόπου συγκεκριμένης σχέσης με τον Χριστό και την Εκκλησία του αλλά και του εσχατολογικού εικονισμού τους, ως πολιτών της Βασιλείας του Θεού.
Στην συνέχεια εισηγητής ήταν ο κ. Δημήτρης Παπάζης, αναπληρωτής καθηγητής Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης, ο οποίος ανέπτυξε θέμα: «Διονύσιος Μητροπολίτης Λαρίσης “Φιλοσοφος” η Σκυλοσοφος” [1541(;)-1611]».
Ο κ. Παπάζης αναφέρθηκε στην γέννηση, την καταγωγή, την κουρά, την μόρφωση και την διακονία του Διονυσίου στην πατριαρχική αυλή της Κωνσταντινουπόλεως κοντά στον από Λαρίσης κορυφαίο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμία Β΄ Τρανό. Σχολίασε περιεκτικά τα της πνευματικής συνδέσεώς του με αυτόν, που είχαν ως συνέπεια την εκλογή του ως Μητροπολίτη Λαρίσης από την Μεγάλη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως το 1593, η οποία ανέδειξε τη Μητρόπολη Μόσχας σε Πατριαρχείο και δημιούργησε προϋποθέσεις πρόσφορες για την υποστήριξη των υποδούλων από τον ομόδοξο ευσεβή Ρώσο ηγεμόνα Θεόδωρο. Κλείνοντας έκανε αναφορά στα γεγονότα του Νοεμβρίου 1600, τη διαφυγή του Φιλοσόφου στην Ιταλία και την απομάκρυνσή του από το μητροπολιτικό θρόνο της Λάρισας.
Η εισήγηση στην συνέχεια της κ. Παρασκευής Παπαδημητρίου, Θεολόγου-Δρ. Βυζαντινής Τέχνης της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ είχε ως θέμα: «Το τέμπλο του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Αχιλλίου Λαρίσης». Η μνημειακή μορφή του τέμπλου του Μητροπολιτικού ναού του Αγίου Αχιλλίου Λαρίσης, σύμφωνα με την κ. Παπαδημητρίου, αποπνέει ύφος κλασικισμού και ακαδημαϊσμού, σύμφωνα με τις τάσεις που διαμορφώθηκαν ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα. Οργανώνεται σε τρεις ζώνες. Στην κάτω τοποθετούνται τα θωράκια, στη μεσαία ζώνη οι Δεσποτικές εικόνες και έπεται η άνω ζώνη με τις εικόνες του Δωδεκαόρτου και των Αποστολικών. Φέρει στην απόληξη του κομψό τριγωνικό αέτωμα, το οποίο επιστέφεται με απλό Σταυρό.
Το τέμπλο, πέρα από τη σπουδαιότητα που παρουσιάζει συμβολικά, όπως όλα τα τέμπλα, έχει κάτι το ιδιαίτερο. Ξεδιπλώνει την ιστορία σπουδαίων προσωπικοτήτων, που άφησαν βαθιά ίχνη στον τόπο μας. Ξεκινώντας την έρευνα κατέληξε η κ. Παπαδημητρίου «δεν είχαμε κανένα γραπτό στοιχείο για το τέμπλο του ναού. Με μόνα στοιχεία τις υπογραφές των καλλιτεχνών και τις θύμησες όσων έζησαν τα γεγονότα, προσπαθήσαμε να ξεδιπλώσουμε τον μίτο και να ανακαλύψουμε την ενδιαφέρουσα ιστορία του τέμπλου της πόλης μας».
Τέλος, ο κ. Νικόλαος Παπαθεοδώρου ιατρός-ιστορικός ερευνητής μίλησε με θέμα: «Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου Λαρίσης. Ιστορική διαδρομή». Ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου ευρίσκεται σήμερα στο κέντρο της ομώνυμης συνοικίας, η οποία κατά τους τελευταίους χρόνους της τουρκοκρατίας ονομαζόταν Παράσχου μαχαλάς. Στην εισήγησή του ο ομιλητής αναφέρθηκε στους ταπεινούς χώρους λατρείας που υπήρχαν στην περιοχή της συνοικίας πριν ανεγερθεί το 1857 η βασιλική του Αγίου Νικολάου. Εν συνεχεία περιέγραψε την αρχιτεκτονική του ναού, την εσωτερική διακόσμηση και το κωδωνοστάσιο, τον τεράστιο αύλειο χώρο, τις ιστορικές στιγμές που συνδέθηκαν με τον ναό κατά την πορεία των 105 περίπου χρόνων ζωής του. Ο κ. Παπαθεοδώρου έκλεισε την εισήγησή του με μία σύντομη περιγραφή του νέου σημερινού μεγαλοπρεπούς ναού.
Την ημερίδα έκλεισε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνάτιος, ο οποίος ευχαρίστησε τους ομιλητές και το ακροατήριο για την συμμετοχή τους και επεσήμανε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της Ι. Μητρόπολης για την ανάδειξη οποιωνδήποτε νέων στοιχείων σχετικά με τους τοπικούς αγίους και γενικότερα με την ιστορία της Μητροπόλεως και της επαρχίας της. Ανακοίνωσε την χαρά της τοπικής Εκκλησίας α) για την μετονομασία της οδού της πόλεως από Διονυσίου Σκυλοσόφου σε Διονυσίου Φιλοσόφου και β) για την έκδοση της Ιεράς Μητροπόλεως του σχετικού πονήματος και της σπουδαίας επιστημονικής μελέτης του Ελλογιμωτάτου Καθηγητού κ.Δημητρίου Παπάζη, σχετικά με την ζωή, την δράση και το έργο του Ιερομάρτυρος Διονυσίου, του Φιλοσόφου, ενώ ευχήθηκε σε όλους τους παρισταμένους οι Άγιοι της Λάρισας να τους ενδυναμώνουν και να τους στηρίζουν στον καθημερινό τους αγώνα, ειδικά στις δύσκολες αυτές μέρες για την πατρίδα μας.
Την εκδήλωση συντόνισαν ο Πρωτοσύγκελλος π. Αχίλλιος Τσούτσουρας και ο κ.Χαράλαμπος Στεργιούλης, Δρ. Βυζαντινής Φιλολογίας του Α. Π. Θ. Μεταξύ άλλων παρευρέθηκαν ο Δήμαρχος Λαρισαίων κ.Απόστολος Καλογιάννης, ο Αντιπεριφερειάρχης κ.Χρήστος Καλομπάτσος, ο Αντιδήμαρχος κ.Γεώργιος Σούλτης, ο πρόεδρος του παραρτήματος της Π.Ε.Θ. Λάρισας κ.Δημήτριος Οικονόμου , η Προϊσταμένη Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ.Σταυρούλια Σδρόλια, ο Διευθυντής της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής “Ο Άγιος Αχίλλιος” κ.Ηλίας Παπαδόπουλος, η δημοτική σύμβουλος κ.Μαίρη Καμηλαράκη, πολλοί ιερείς της Μητροπόλεως, αρκετοί καθηγητές και πλήθος κόσμου.
