Μία πολύ δημιουργική συζήτηση αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια στην παγκόσμια κοινότητα γύρω από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Μία συζήτηση που στη χώρα μας αποκτά ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι ΟΛΕΣ οι μορφές των ΑΠΕ στην Ελλάδα απαντώνται σε αφθονία, δημιουργώντας προϋποθέσεις για προσφορά «καθαρής» πράσινης ενέργειας, με ότι θετικό μπορεί αυτό να σημαίνει στον τομέα της οικονομίας, της απασχόλησης, της προστασίας του περιβάλλοντος, της υγείας του λαού μας, αλλά και της μείωσης δαπάνης στα νοικοκυριά της χώρας μας. Ήδη η Ελλάδα ανταποκρίνεται στους στόχους που έχουν τεθεί από την Ε.Ε, δηλαδή έως το 2020 να παράγεται πάνω από το 20% της ενέργειας μέσω ΑΠΕ.
Ας αναφερθούμε σύντομα στις πιο βασικές ΑΠΕ.
Ο ΗΛΙΟΣείναι η πιο «άφθονη» από κάθε άλλη ΑΠΕ ειδικά λόγω της μεγάλης περιόδου ηλιοφάνειας στη διάρκεια κάθε έτους στην Ελλάδα σε σχέση με όλες τις άλλες χώρες της Ε.Ε. Ήδη με την χρήση των φωτοβολταϊκών (ΦΒ) τα τελευταία δέκα χρόνια, αυτή η μορφή ΑΠΕ είναι πολύ οικεία και προσιτή στο ευρύ κοινό. Το μόνο που θα προσθέσουμε είναι ότι όσο περνάει ο χρόνος, με τις τεχνολογικές εξελίξεις που παρατηρούνται, το κόστος παραγωγής ενέργειας από ΦΒ θα γίνεται φθηνότερο και πιο ευνοϊκό. Δυστυχώς όμως για την ώρα η παραγωγή της ηλιακής ενέργειας δεν είχε την ανάπτυξη που της αξίζει. Παρόλα αυτά όμως ο Δήμος Μουζακίου έχει ήδη εγκαταστήσει δύο Φωτοβολταϊκά στην Κρανιά και στο Γυμνάσιο Μουζακίου με χρηματοδότηση 100% από τον ΟΣΚ με διασφαλισμένα τα οικονομικά οφέλη.
Μία άλλη σημαντική ΑΠΕ είναι ο ΑΝΕΜΟΣ ( Αιολική Ενέργεια). Και αυτή η μορφή συναντάται ευρέως στην Ελλάδα, ειδικά σε ορεινές και νησιωτικές θαλάσσιες περιοχές. Οι σημαντικές επενδύσεις που απαιτεί και η αναγκαία τοποθέτηση υψηλών πυλώνων που απαιτούνται για την στήριξη των ανεμογεννητριών, συχνά σε δύσβατα ορεινά σημεία, καθιστούν πιο περιορισμένη την διάδοσή της. Εδώ να σημειώσουμε ότι γύρω από τις ανεμογεννήτριες αναπτύσσεται μία έντονη φιλολογία αναφορικά με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον που πολλές φορές τείνει να εξελιχθεί σε δαιμονολογία και «μυθολογία». Εξάλλου η διεθνής και Ευρωπαϊκή εμπειρία έχουν δώσει ήδη απαντήσεις σ’ όλα αυτά τα μυθεύματα καθώς σ’ όλες τις προηγμένες χώρες η αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας βρήκε πρόσφορο έδαφος τόσο στο ορεινό όσο στο θαλάσσιο περιβάλλον (Δανία, Ολλανδία κλπ) και σε πολλές περιπτώσεις δίπλα στο δομημένο περιβάλλον (Ισπανία).
Και στις δύο αυτές ΑΠΕ (Ήλιος, Άνεμος) παρατηρείται ένα βασικό μειονέκτημα. Η μη συνεχής διαθεσιμότητα αυτών των πηγών και η διακοπτόμενη παραγωγή ενέργειας από αυτές επιφέρει έντονες αυξομειώσεις μέσα στο δίκτυο μεταφοράς ενέργειας, κάτι που με τη σειρά του δημιουργεί κινδύνους ασφάλειας στο ενεργειακό σύστημα (π.χ. κίνδυνος μπλακ – αουτ). Όμως τα τελευταία χρόνια γίνονται συστηματικές προσπάθειες από την επιστημονική κοινότητα και τις κυβερνήσεις για την άμβλυνση του προβλήματος και όλα δείχνουν ότι στο μέλλον αυτό δεν θα αποτελεί μέγιστο πρόβλημα. Ταυτόχρονα όμως καταδεικνύει ότι για μια σημαντική μεταβατική χρονική περίοδο οι σημερινοί «πυλώνες» των εγχώριων πηγών ενέργειας (κυρίως ο λιγνίτης και το νερό) πρέπει να υποστηριχθούν και να μην αποτελέσουν τους παρίες του ενεργειακού μας μείγματος, έτσι ώστε αφενός να μην επιβαρυνθεί η ήδη υψηλή εθνική ενεργειακή μας εξάρτηση, αφετέρου να μην ανέβει κι άλλο το ήδη υψηλό κόστος της ηλεκτροπαραγωγής.
Ας περάσουμε τώρα στο ΝΕΡΟ (υδροηλεκτρική ενέργεια). Στη Δυτική Θεσσαλία είχαμε το προνόμιο, αμέσως μετά τον πόλεμο, να λειτουργήσει το πρώτο μεγάλο και σημαντικό ΥΗ έργο της χώρας, αυτό του Ν. Πλαστήρα. Όλες αυτές οι δεκαετίες της λειτουργίας του απέδειξαν με τον πιο εμφατικό τρόπο την μεγάλη αξία αυτής ειδικά της ΑΠΕ, της υδροηλεκτρικής, που παράλληλα προσφέρει δυνατότητα κάλυψης και άλλων πολύ σημαντικών αναγκών (ύδρευση, άρδευση, κ.λ.π.). Είναι αλήθεια πως κατά την τελευταία εικοσαετία, αυτή η μορφή ΑΠΕ έχει μπει στο στόχαστρο ορισμένων ανταγωνιστικών ενεργειακών συμφερόντων (π.χ. φυσικό αέριο) με αποτέλεσμα το ποσοστό αξιοποίησης του υδατικού δυναμικού της Ελλάδας για παραγωγή ΥΗ ενέργειας να είναι καθηλωμένο στο 35% ,ενώ στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε κινείται στο 85 – 100 % (π.χ. Γερμανία 95%). Οι ανταγωνισμοί αυτοί αποτυπώνονται ανάγλυφα και στα Υ/Η έργα της περιοχής μας όπου φθάσαμε στην εγκληματική εγκατάλειψη των δύο πολύτιμων ΥΗ έργων της Μεσοχώρας Τρικάλων (σχεδόν έτοιμο για λειτουργία) και του ημιτελούς της Συκιάς Καρδίτσας, εξυπηρετώντας αντικειμενικά τη διείσδυση στο καταναλωτικό κοινό εναλλακτικών ανταγωνιστικών μορφών ηλεκτρικής ενέργειας.
Τέλος ας σημειώσουμε ότι η Υ/Η ενέργεια μπορεί να παραχθεί, για εξυπηρέτηση τοπικών αναγκών, και σε μικρής κλίμακας μονάδες (μικρά υδροηλεκτρικά), κάτι για το οποίο τα άφθονα ρέματα και οι μικροί ποταμοί της ημιορεινής και ορεινής Θεσσαλίας προσφέρουν ιδανικές συνθήκες.
Επιγραμματικά, για λόγους πληρότητας χωρίς όμως να το αναπτύξουμε, αναφέρουμε και την δυνατότητα παραγωγής ενέργειας από βιομάζα και γεωθερμία.
Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό η Θεσσαλία, που έτσι και αλλιώς δεν διαθέτει (πλην εξαιρέσεων) δυνατότητα παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, θα ήταν ένα ιδανικό πεδίο ανάπτυξης ΟΛΩΝ των μορφών ΑΠΕ. Όμως, όσα και αν μας προσφέρει η φύση, δεν είναι αρκετά εάν δεν υπάρξει από τις τοπικές κοινωνίες συλλογική κατανόηση, οργανωμένη προσπάθεια και ευρύτητα σκέψης με παράλληλη εγκατάλειψη μικροτοπικών επιδιώξεων που συχνά παρεμποδίζουν την επικράτηση του συλλογικού κοινωνικού συμφέροντος. Και η Τοπική Αυτοδιοίκηση, με όλες τις αδυναμίες που υπάρχουν (π.χ. έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, οικονομικής στήριξης, κ.λ.π.) πρέπει, σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες, να αναζητήσει τις βέλτιστες λύσεις ώστε να αξιοποιη-θούν όσα κίνητρα προσφέρονται από την πολιτεία και την Ε.Ε για την επέκταση των ΑΠΕ στην περιοχή μας. Τότε μόνο θα μπορούν να προκύψουν όλα εκείνα τα οφέλη που οραματιζόμαστε, συνεισφέροντας παράλληλα στην συλλογική προσπάθεια που καταβάλλεται στην χώρα μας, στην Ε.Ε αλλά και σε όλες τις χώρες του πλανήτη για την μείωση των εκπομπών επικίνδυνων αερίων στην ατμόσφαιρα από την χρήση ορυκτών καυσίμων.
Η ανάπτυξη των ΑΠΕ στο Δήμο μας είναι μία στρατηγική επιλογή και προς αυτή την κατεύθυνση καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια. Εξάλλου τόσο το επιτυχημένο οικονομικά παράδειγμα της Υ/Η Βατσουνιάς, όπου ο Δήμος μας κατέχει το 35% των μετοχών, όσο και η άριστη απόδοση που έχουν τα Φωτοβολταϊκά που εγκαταστήσαμε στην Κρανιά και στο Γυμνάσιο Μουζακίου αποτελούν πιλότο και καλές πρακτικές. Επιπρόσθετα η θετική εξέλιξη που υπήρξε αναφορικά με την απόφαση του συμβουλίου της επικρατείας για το αιολικό πάρκο στη θέση «Αέρας» μας δίνει την ελπίδα ότι η ΔΕΗ ανανεώσιμες πηγές θα προχωρήσει άμεσα στην κατασκευή του με προφανή τα οικονομικά οφέλη στο Δήμο μας. Οι όποιες αντιδράσεις παρατηρούνται αξιολογούνται και λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψιν από τη δημοτική μας αρχή, χωρίς όμως να μας παρεκκλίνουν από τη στρατηγική μας επιλογή για ανάπτυξη των ΑΠΕ στο Δήμο Μουζακίου που έχει προνομιακή θέση στο αιολικό, στο υδατικό και στο ηλιακό δυναμικό.
Εύχομαι, μαζί και με άλλες δράσεις, το 2019 να αποτελέσει μία νέα αρχή στην προσπάθειά μας για περισσότερες ΑΠΕ και πιο καθαρό περιβάλλον.
Εισήγηση του Γιώργου Κωτσού Προέδρου της ΠΕΔ Θεσσαλίας, Δημάρχου Μουζακίου στην ημερίδα για τα αιολικά πάρκα που διοργάνωσε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μουζακίου
