Με αφορμή την εξαγγελία του περιφερειάρχη Θεσσαλίας, για δημιουργία Μονάδων Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων στα νησιά των Βορείων Σποράδων, με χρηματοδότηση 2,5 εκατομμυρίων ευρώ από το ΕΣΠΑ Θεσσαλίας, η Λαική Συσπείρωση Θεσσαλίας, που στηρίζεται από το ΚΚΕ, καταθέτει τη δική της θέση.
Προκειμένου για τα αστικά στερεά απόβλητα (ΑΣΑ), με τον όρο «βιοαπόβλητα» νοούνται τα «οργανικά» (άχρηστα υπολείμματα τροφής) και τα «πράσινα απορρίμματα» (τα κλαδέματα και ό,τι άλλο φυτικό υπόλειμμα προκύπτει από την περιποίηση κήπων, πάρκων, κλπ). Αν αναφερθούμε στα στερεά απόβλητα γενικότερα, περιλαμβάνονται και τα φυτικά απόβλητα από γεωργικές και δασοπονικές δραστηριότητες. Τα ζωικά απόβλητα περιλαμβάνονται μεν στα βιοαπόβλητα αλλά εντάσσονται σε ξεχωριστή νομοθεσία.
Η χρήση του όρου «βιοαπόβλητα» προϋποθέτει τον διαχωρισμό στην πηγή «παραγωγής» τους (π.χ. λαϊκό νοικοκυριό) και τη συλλογή και μεταφορά τους ως προδιαχωρισμένο ρεύμα αποβλήτων. Ισοδύναμος είναι και ο όρος «βιολογικά απόβλητα», αλλά αποφεύγεται γιατί μπορεί να παρανοηθεί ως απόβλητα μονάδων υγείας.
Για την επεξεργασία των βιοαποβλήτων σε ΜΕΒΑ «κυκλοφορούν» δύο μέθοδοι:
- Η αερόβια ζύμωση με την οποία παράγεται καλής ποιότητας εμπορεύσιμο εδαφοβελτιωτικό υλικό (το λεγόμενο κόμποστ) πολλαπλά χρήσιμο. Πραγματοποιείται σε ΜΕΒΑ απλής, σχετικά, τεχνολογίας χαμηλού κόστους κατασκευής και λειτουργίας. Αποτελεί εργασία «ανακύκλωσης». Η αερόβια επεξεργασία των βιοαποβλήτων, ενταγμένη στο πλαίσιο της συνολικότερης θέσης μας για τη διαχείριση των αποβλήτων, αποτελεί πάγια θέση της Λαικής Συσπείρωσης.
- Η αναερόβια χώνευση, με την οποία παράγεται βιοαέριο (με βασικό αξιοποιήσιμο συστατικό το μεθάνιο), το οποίο καίγεται επιτόπου για παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας. Η θερμική ενέργεια, που επίσης παράγεται, μένει συνήθως ανεκμετάλλευτη. Το χώνευμα, που απομένει (ένα υδαρές υπόλειμμα), υφίσταται στη συνέχεια αερόβια επεξεργασία αλλά το παραγόμενο υλικό είναι χαμηλής ποιότητας, μη εμπορεύσιμο και επιδιώκεται η εφαρμογή του σε δευτερεύουσες χρήσεις, που κατατάσσουν την παραγωγή του ως «άλλου είδους ανάκτηση» και όχι ως ανακύκλωση. Δεν ονομάζεται «κόμποστ» αλλά «σαν κόμποστ υλικό» παραφράζοντας τη διεθνή ονομασία του “compost–likeoutput” (clo).
Πέραν αυτού, η Λαική Συσπείρωση, είναι αντίθετη και για τους παρακάτω λόγους:
– Συμβάλλει στην ιδιωτικοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας, κατά περίπτωση και της θερμικής.
– Πρόκειται για πιο σύνθετη εγκατάσταση, με υψηλότερο δείκτη ευαισθησίας κατά τη λειτουργία της και υψηλού κόστους κατασκευής και λειτουργίας, που συνεπάγεται παραπέρα επιβάρυνση του λεηλατημένου λαϊκού εισοδήματος μέσω των αυξημένων ανταποδοτικών τελών καθαριότητας. Ο ιδιώτης διαχειριστής της ΜΕΒΑ, συνήθως ο όμιλος που θα την κατασκευάσει, θα βγάζει πρόσθετο κέρδος (πέραν του τέλους εισόδου στη ΜΕΒΑ) από την αυξημένη τιμή πώλησης της Ηλεκτρικής Ενέργειας στο δημόσιο δίκτυο λόγω ΑΠΕ (πολύ μεγαλύτερη από το κόστος παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ), δεδομένου ότι τα βιοαπόβλητα είναι βιομάζα. Το πρόσθετο αυτό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, φορτώνεται στα λαϊκά στρώματα μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ.
Στην εξαγγελία του Περιφερειάρχη Θεσσαλίας για «Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων στα νησιά των Βορείων Σποράδων»,
(ι) Δεν διευκρινίζεται αν πρόκειται για αερόβια ζύμωση (με παραγωγή πραγματικού κόμποστ) ή στην αναερόβια χώνευση η οποία η Λαική Συσπείρωση Θεσσαλίας, είναι αντίθετη.
(ιι) Δεν διευκρινίζεται εάν στην προβλεπόμενη «χρηματοδότηση 2,5 εκατομμυρίων ευρώ από το ΕΣΠΑ Θεσσαλίας» για τις «Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων», που «δρομολογεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας», το μέρος της εθνικής συμμετοχής θα καλυφθεί από κεντρικούς πόρους (έστω από πόρους της Περιφέρειας) ή θα φορτωθεί στους δήμους, οπότε η Λαική Συσπείρωση Θεσσαλίας είναι αντίθετη.
(ιιι) Η αναφορά ότι τα προδιαχωρισμένα στην πηγή βιοαπόβλητα «θα καταλήγουν στους καφέ κάδους που θα εγκατασταθούν στους Δήμους» παραπέμπει στην λογική ότι ο πρόσθετος εξοπλισμός που απαιτείται για την αποκομιδή (συλλογή και μεταφορά) των βιοαποβλήτων (απορριμματοφόρα και κάδοι) θα καλυφθεί από ίδιους πόρους των δήμων επιβαρύνοντας έτσι τα λαϊκά νοικοκυριά. Η Λαική Συσπείρωση σ’ αυτή την περίπτωση διαφωνεί και διεκδικεί πρόσθετη χρηματοδότηση των δήμων για την προμήθεια αυτού του εξοπλισμού.
Η Λαική Συσπείρωση Θεσσαλίας, που στηρίζεται από το ΚΚΕ, με την παραπάνω αφορμή επαναδιατυπώνει τις θέσεις της για την διαχείριση των αποριμμάτων, κόντρα στην πολιτική της αστικής τάξης, των αστικών κομμάτων και των δυνάμεών τους στην Περιφερειακή και Τοπική Διοίκηση, που την μετατρέπουν και αυτή σε μια μεγάλη κερδοφόρα μπίζνα για τους επιχειρηματικούς ομίλους.
– ΟΧΙ στην εμπορευματοποίηση της αποκομιδής και διαχείρισης των απορριμμάτων και σε κάθε μορφή ιδιωτικοποίησης που συνεπάγεται αυτή, ΟΧΙ στις ΣΔΙΤ και στις συμβάσεις παραχώρησης.
– ΟΧΙ στη μετατόπιση των βαρών στις πλάτες των λαϊκών στρωμάτων μέσα από τα ανταποδοτικά τέλη και με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, όπως το χαράτσι ταφής και το “πληρώνω όσο πετάω”. Το κόστος των προγραμμάτων, εξοπλισμού και έργων για την ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων, να προέρχονται από κεντρικούς δημόσιους πόρους, από μια μεγαλύτερη φορολόγηση του κεφαλαίου.
– Παλεύουμε για την διασφάλιση των εργαζόμενων, σε δημόσιους φορείς διαχείρισης των αποβλήτων, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, με πλήρη εργασιακά δικαιώματα.
Το πλαίσιο πάλης που προβάλλει η Λαική Συσπείρωση και το ΚΚΕ, περιλαμβάνει τους παρακάτω άξονες:
α. Καθορισμός και ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Τέτοιες είναι: Η πρόληψη της παραγωγής απορριμμάτων, η προώθηση της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή σε χωριστά ρεύματα των συσκευασιών, των μετάλλων, του έντυπου χαρτιού καθώς και του οργανικού κλάσματος (βιοαποβλήτων) με κομποστοποίηση. Το μέρος των αποβλήτων που δεν υπόκειται σε επεξεργασία καθώς και τα υπολείμματα των μονάδων επεξεργασίας οδηγούνται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤΑ).
β. Καθορισμός σύγχρονων όρων για την ορθολογική και ασφαλή αποκομιδή (συλλογή και μεταφορά) των απορριμμάτων από τις υπηρεσίες του κάθε δήμου με μόνιμο προσωπικό και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς και με τις απαραίτητες υποδομές για τη χωριστή συλλογή των προδιαλεγμένων με διαλογή στην πηγή απορριμμάτων. Να εξετάζεται κάθε φορά, με συνδυασμένα κριτήρια, η αναγκαιότητα κατασκευής Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων.
γ. Ειδική μέριμνα στους Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ) για την ουσιαστική αποκατάσταση όλων, και όχι απλή επιχωμάτωση, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα έργων που θα τηρείται και χρηματοδότηση από κεντρικούς δημόσιους πόρους.
δ. Καθορισμός των κριτηρίων καταλληλότητας, σε επίπεδο περιφέρειας, ανά είδος εγκατάστασης, με γνωστά από πριν κριτήρια αποκλεισμού των υποψήφιων χώρων. Καθορισμός των κριτηρίων αξιολόγησης ανά είδος εγκατάστασης για τη βαθμολόγηση των υποψηφίων χώρων με σαφή και δεσμευτικό οδηγό της βαθμολόγησης που αντιστοιχεί στο κάθε κριτήριο. Οι αντισταθμιστικές παροχές υπέρ των οικισμών ή δήμων από τη λειτουργία των μονάδων επεξεργασίας και διάθεσης, μακριά από το αποκρουστικό “μοντέλο” ομηρίας τύπου Φυλής, να είναι προσανατολισμένες σε κρατικές παρεμβάσεις (ι) πρόσθετης προστασίας της υγείας των κατοίκων και του περιβάλλοντος καθώς και (ιι) μέτρων χωροταξικής και περιβαλλοντικής αναβάθμισής τους.
ε. Η υλοποίηση των έργων επεξεργασίας και τελικής διάθεσης των αποβλήτων να γίνεται από τον κρατικό φορέα για τα δημόσια έργα. Να συγκροτηθεί, επίσης, ενιαίος δημόσιος φορέας, που θα αναλάβει τη λειτουργία τους με έσοδα που θα προέρχονται από κρατικούς πόρους.
στ. Σημαντική μέριμνα πρέπει να δίνεται στην ολοκληρωμένη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων, ιδιαίτερα των βιομηχανικών, λόγω της ποσότητάς τους και της διαπιστωμένης ασυδοσίας των παραγωγών τους. Το κεφάλαιο να καλύπτει το σύνολο του κόστους για τις μελέτες, την υλοποίηση και τη λειτουργία, σύμφωνα με τα παραπάνω, των σχετικών έργων.
ζ. Αντιμετώπιση του ιδιαίτερου προβλήματος των μικρότερων νησιών με θέσπιση κανόνων και παροχή κατάλληλου, ειδικού εξοπλισμού για τη θαλάσσια μεταφορά προδιαχωρισμένων στην πηγή ξηρών υλικών, αλλά και σύμμεικτων αποβλήτων για νησιά με πολύ μικρό πληθυσμό.
η. Ουσιαστική ενίσχυση σε αριθμό, εξοπλισμό και οργάνωση του έμψυχου δυναμικού άσκησης περιβαλλοντικού ελέγχου με μόνιμη σχέση εργασίας στο Δημόσιο.
